байрані́зм, ‑у, м.

Літаратурная плынь пачатку 19 ст., якая ўзнікла пад уздзеяннем творчасці англійскага паэта Байрана, характарызавалася рамантычным індывідуалізмам, разладам паміж паэтам і грамадствам і расчараванасцю жыццём.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ава́ры, ‑аў; адз. авар, ‑а, м.

Цюркскія плямёны, якія ўварваліся ў 6 ст. ў прыдунайскія землі і ўтварылі там самастойную дзяржаву, што праіснавала да пачатку 10 ст.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сярэдневяко́ўе, ‑я, н.

Гістарычная эпоха, якая ахоплівае час ад крушэння рабаўладальніцкай Рымскай імперыі (5 ст.) да пачатку капіталізму (канец 17 ст.). Ранняе сярэдневякоўе. Класічнае сярэдневякоўе. Позняе сярэдневякоўе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экспана́т, ‑а, М ‑наце, м.

Прадмет, які выстаўляецца ў музеі або на выстаўцы для агляду. Па рашэнню абкома.. [Міна Азаравіч] разам з экспанатамі музея эвакуіраваўся ў самым пачатку .. [вайны]. Шамякін.

[Ад лац. exponatus — выстаўлены напаказ.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмпірыякрытыцы́зм, ‑у, м.

Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у філасофіі 19 — пачатку 20 стст., які адмаўляе незалежнае ад свядомасці існаванне аб’ектыўнага свету і разглядае рэчы як комплексы адчуванняў індывіда.

[Грэч. empeiría — вопыт і kritikē̍ — майстэрства разбіраць, судзіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

юнгшту́рмаўка, ‑і, ДМ ‑маўцы; Р мн. ‑мавак; ж.

Форма ваеннага ўзору, якую насілі члены юнгштурма, а таксама савецкая моладзь у 20‑х — пачатку 30‑х гадоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дазво́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Даць дазвол, згадзіцца на што-н.

Д. ад’езд.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Даць магчымасць.

Гатунковае насенне дазволіць павысіць ураджай.

3. дазво́ль(це). Ужыв. як форма ветлівага звароту да прысутных пры пачатку якога-н. дзеяння.

Дазвольце запрасіць вас на выстаўку.

|| незак. дазваля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

джаз, -а, м.

1. Форма музычнага мастацтва, якая ўзнікла ў канцы 19 — пачатку 20 ст. і спалучае ў сабе рысы еўрапейскай і афрыканскай культур.

Іграць у стылі д.

Аматары джаза.

2. Аркестр, які складаецца пераважна з духавых, ударных шумавых інструментаў, уключае спевакоў-салістаў і выконвае такую музыку.

Іграе д.

|| прым. джа́завы, -ая, -ае.

Джазавая музыка.

Д. выканаўца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абвясці́ць, -вяшчу́, -ве́сціш, -ве́сціць; -ве́шчаны; зак., што.

1. Давесці да ўсеагульнага ведама.

А. парадак галасавання.

2. Афіцыйным актам устанавіць што-н., заявіць аб пачатку якога-н. дзеяння, становішча.

А. перамір’е.

3. Афіцыйна прызнаць каго-н. кім-, чым-н.

А. імператарам.

4. Урачыста аб’явіць, абнародаваць.

А. незалежнасць краіны.

|| незак. абвяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абвяшчэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стыля́га, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ля́зе, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -ля́г.

Прадстаўнік маладзёжнай субкультуры, распаўсюджанай у СССР з канца 1940-х да пачатку 1960-х гг., які вылучаўся яркай знешнасцю, крыклівым адзеннем, асобым слэнгам, павышанай цікавасцю да замежнай музыкі і танцаў, што сурова асуджалася грамадствам (разм.).

|| прым. стыля́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)