агло́блі, аглабе́ль, Д агло́блям, адз. агло́бля, -і, ж.
Пара жардзін, прымацаваных канцамі да пярэдняй восі воза, у якія запрагаюць каня.
Прымацаваць новыя а.
◊
Павярнуць аглоблі (разм.) — пайсці, паехаць назад, не дасягнуўшы мэты.
|| прым. аглабе́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
просле́довать сов., книжн. (отправиться) накірава́цца; (проехать) прае́хаць; (пройти) прайсці́; (поехать) пае́хаць; (пойти) пайсці́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пашпа́рыць 1 ’хутка пайсці’ (в.-дзв., Шатал.). Да па- і шпаркі (гл.). Аналагічна літ. skúosti ’хутка пайсці’ (< skubùs ’паспешны, шпаркі’, paskubà ’паспешнасць’).
Пашпа́рыць 2 ’кінуць, шпурнуць’ (дзярж., Нар. сл.). Балтызм (?). Параўн. брасл. шпа́рг̌ацца ’кідацца’, раг. шпа́рг̌аць ’кідаць чым-н., шыбаць, шпурляць’ (Сл. ПЗБ), роднасным да якіх Грынавяцкене (там жа, 5, 495) лічыць літ. spirgė́ti ’кідацца’. Галосны ‑а́‑ з ‑і‑, дзякуючы наступнаму ‑r‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
закла́сціся, -ладу́ся, -ладзе́шся, -ладзе́цца; -ладзёмся, -ладзяце́ся, -ладу́цца; -ла́ўся, -ла́лася; -ладзі́ся; зак. (разм.).
Пайсці ў заклад, паспрачацца на што-н.
Я магу з., што ён гэта зрабіў ненаўмысна.
|| незак. заклада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і закла́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міравы́¹, -а́я, -о́е.
1. Звязаны з устанаўленнем мірных адносін паміж спрэчнымі бакамі.
М. суд (дарэвалюцыйны суд, дзе разбіралі дробныя грамадзянскія і крымінальныя справы).
2. у знач. наз. мірава́я, -о́й, ж. Мірнае вырашэнне спрэчкі без суда.
Пайсці на міравую.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
схлы́нуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.
1. Хлынуўшы, сцячы.
Вада схлынула.
2. перан. Пра вялікую масу людзей: адначасова пайсці аднекуль.
Натоўп схлынуў праз 30 хвілін.
3. перан. Скончыцца, мінуцца.
Толькі назаўтра схлынула навала тэлефонных званкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сце́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. Вузкая пратаптаная дарожка.
Лясная с.
С. праз жыта.
2. перан. Шлях і кірунак працоўнай дзейнасці каго-, чаго-н.; наогул кірунак, шлях да чаго-н.
Пайсці па бацькавых сцежках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пашыпулі́ць ’пайсці малымі крокамі’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Да па‑ і шыпу ліць ’дробна шчапаць, калоць дровы’-Сшьші/лб ’трэска, аскепак’ < літ. šipulys ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
з’е́́ўшы,
Дзеепрысл. зак. ад з’есці.
•••
Як мыла з’еўшы — з незадаволеным, кіслым выглядам, у дрэнным настроі (пайсці, завярнуцца і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак.
1. Пайсці ў якім-н. напрамку.
С. да лесу.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прыняць пэўны кірунак, схіліцца куды-н.
Жыццё скіравалася ў лепшы бок.
|| незак. скіро́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)