Е́нчыць ’жаласна стагнаць, ныць, назойліва прасіць аб чымсьці’ (БРС, ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Бяльк., СБГ, Яруш., Мядзв., Клім., Бір. Дзярж.) < польск. jęczyć ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лама́чына, лъма́чъна ’нейкая рэч ці прылада, не прыгодная да ўжытку’ (КЭС, лаг.; міёр., Нар. словатв.), ломычына ’галіна, трэска’ (Клім.). Да лама́ка 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Намацём ’вобмацкам’ (Клім.). Да мацаць (гл.); безпадстаўна гэта слова лічыць балтызмам Лаўчутэ, гл. Праблемы этничной истории балтов. Тезисы межресп. конференции. Рига, 1985, 185.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Падво́ліца, пудволыця ’ніжняя частка падбародка’ (Сл. ПЗБ, Клім.), пудвдле ’тс’ (Бяссон.), падволіч ’падбародак, двайны падбародак’ (Сцяшк.). Конфікснае ўтварэнне з асновай вол‑ (гл. валлё).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Скнеціць, скнэ́тыты ‘сасцябаць (звычайна пра дождж)’, кнэ́тыты ‘біць, сцябаць’ (Клім.). Магчыма, да гнесці (гл.), параўн. укр. гніти́ти ‘гнясці; біць’, з аглушэннем пачатковага г.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бычовны́к ’бераг (канавы, сажалкі і інш.)’ (Клім.). Відавочна, палеская форма (з фанетычным развіццём *ě > ы пасля губных) слова бічаўні́к ’бераг, берагавая паласа’ (Яшкін), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лагаві́ла, логовьіло ’логава’ (Клім.), ’сцелішча, поле, на якім сцелюць лён’ (Выг., Уладз.). Да логава (гл.). Аб суфіксе ‑іл‑а гл. Сцяцко, Афікс. наз., 42.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лекату́ха, драг., паўдн.-пін. лёкотуха ’дрыжыкі, дрыготка’ (Клім., Нар. словатв., Нар. лекс.). Да лекацець (гл.). Аб суфіксе ‑ух‑а гл. Сцяцко, Афікс. наз., 90.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Маклі́цы, моклы́ці (мн.) ’хвароба авец’ (Клім.). Параўн. бел. макрэц, укр. мокрець, рус. мокрец, польск. mokrzyca. Да мокнуць (гл.). Утворана ад дзеепрыметніка моклы (< moklъjь < moknǫti).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыска́ліць у выразе прыска́ліць вочы (вока) ’прыжмурыцца’ (ТСБМ), прыска́льваць ’прыжмурваць’ (ТС), прыска́люватыся ’прыжмурвацца, нібы смеючыся ротам’ (драг., Нар. лекс.), прыска́ляный ’прыжмураны’ (Клім.). Гл. скаліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)