прысці́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.
Разм. Раптоўна апанаваць; спасцігнуць. Моцна прысцігнула гора. Здавалася, канца і краю няма яму. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Змартве́нне, змартве́ня ’гора’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zmartwienie ’непрыемнасць’ ад z‑martw‑ić ’стаць прычынай смутку’, уст. ’забіць’. Корань martw‑ гл. мёртвы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вядзьма́р, ведзьмара, мн. ведзьмары, ‑оў; м.
Той, хто займаецца вядзьмарствам. На шурпатай кары клалі знак ведзьмары На людскую нядолю і гора. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
го́рачка 1, ‑а, н.
Разм. і нар.-паэт. Памянш.-ласк. да гора.
го́рачка 2, ‑і, ж.
Памянш.-ласк. да гара; горка 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
несуцяша́льны, ‑ая, ‑ае.
Які не прыносіць суцяшэння, заспакаення. Несуцяшальныя весткі. // Які цяжка, нельга суцешыць. Вайна пакінула глыбокія раны, прынесла несуцяшальнае гора. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазгіна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Сагнуць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазгінаць галіны. / у перан. ужыв. Гора не пазгінала людзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасу́ху, прысл.
Па сухім месцы, сухім шляхам. На вуліцы крыху пратапталіся, папрысыхалі сцежкі, з гора ды з бяды прайсці можна пасуху. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сказі́ць, скажу́, сказі́ш, сказі́ць; сказі́м, сказіце́, сказя́ць; скажо́ны; зак., што.
1. Перайначыць, падаць у няправільным, памылковым выглядзе.
С. думку.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Моцна змяніць (твар, знешні выгляд — ад болю, гора і пад.).
Боль сказіў твар.
|| незак. скажа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. скажэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спасці́гнуць сов., разг. пости́чь, пости́гнуть;
яе́ ~гла го́ра — её пости́гло го́ре;
с. і́сціну — пости́чь (пости́гнуть) и́стину
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Перапу́цце ’гора, бяда’ (Ян.). Фармальна ідэнтычнае рус. перепу́тье ’ростань, раздарожжа’, семантыка магла замацавацца пад уплывам казак (’няпэўнасць, нявызначанасць’ — ’бяда’). Да пуць 2 ’лад, парадак, толк’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)