бульбя́нішча, ‑а, н.
Поле, з якога сабраны ўраджай бульбы, на якім папярэдняй культурай была бульба. [Гаспадыня:] — Незадоўга перад тым [здарэннем] мы выбралі бульбу і гусі хадзілі па бульбянішчы. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Карто́пля ’бульба’ (Нас., Шат., Жыв. сл., Сцяшк., Выг., Янк. II, Шн., Бяльк.). Гл. картопель.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рамно́ўка ’гатунак бульбы’ (Жд. 1). Магчыма, у выніку распадабнення ад *ранноўка ’ранняя бульба, скараспелка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маргары́н, ‑у, м.
Харчовы тлушч, які атрымліваюць з сумесі алею і жывёльных тлушчаў. Стол быў небагаты — тонкія скрылікі каўбасы на талерцы, падсмажаная на маргарыне бульба, крупнік, запраўлены кансервамі. Хадкевіч.
[Фр. margarine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паро́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Абл. Параная бульба. Мы ўжо прамінулі адно акно і за ім бачылі, як на стале курыліся белай параю паронкі. Наўроцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паслёнавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да паслёну. Паслёнавы плод.
2. у знач. наз. паслёнавыя, ‑ых. Сямейства двухдольных зрослапялёсткавых раслін, да якога адносяцца бульба, памідоры, баклажаны і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Арцукі́ ’бульба адвараная’ (Сцяшк.). З ням. дыял. êrtšok ’бульба’, магчыма, праз літ. ė́rčiukas ’тс’ (слова ўжывалася ў XIX ст. — LKŽ). У нямецкім слове, напэўна, адлюстравалася ўзаемадзеянне з Artischocke ’артышок, якое дало другую частку, і Erde ’зямля’, адкуль першая частка. Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1972, 1, 83.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Но́сікі ’бульба з лушпайкамі, пасоленая, варыцца з цыбулькай ці кропам’ (валож., Сл. ЦРБ). Відаць, да нос© (гл.), параўн. носік ’частка бульбіны (з вочкамі)’ (Мат. Гом.). Зыходная семантыка — ’выступаючая частка’, што можа сведчыць пра ўзнаўленне першаснай матывацыі назоўніка нос© — ’рэзаць’, параўн. рэзанікі ’звараная неабіраная бульба, парэзаная напалам’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перасе́сці, -ся́ду, -ся́дзеш, -ся́дзе; -се́ў, -се́ла; -ся́дзь; зак.
1. Устаўшы з аднаго месца, сесці на другое.
П. на канапу.
2. Зрабіць перасадку (у 2 знач.).
П. на цеплаход.
3. Засесці (у горле і пад.).
Бульба перасела ў горле.
|| незак. пераса́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.) і перасяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сыры́, -а́я, -о́е.
1. Вільготны, не сухі.
Стаяла восеньская сырая пара.
2. Пра прадукты харчавання: не печаны, не вараны, не смажаны і пад.
Сырая бульба.
Сырое мяса.
Есці моркву ў сырым выглядзе.
3. Недавараны, недапечаны, недасмажаны.
С. пірог.
4. перан. Не да канца апрацаваны, недароблены.
С. раман.
|| наз. сы́расць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)