Ператані́ць ’спрасці вельмі тонкую нітку’ (Др.-Падб.), рус. кастр., дан. перетопить, перетопитьрабіць вельмі тонкім’. Да пера- і тапіць, тапчы ць < тонкі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

То́ючыся, то́ючысьрабіць што-небудзь таемна’ (Нас., Гарэц., Байк. і Некр.). Да таі́цца (гл.). Аб мене а > о гл. Карскі 1, 94–102.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак.

1. з кім і без дап. Гаварыць або рабіць што‑н. несур’ёзна, смехам, для пацехі. Звінелі коні цуглямі, Паводдзе з плота рвалі, А з коннікамі смуглымі Дзяўчаты жартавалі. Гаўрусёў. // Весела вастрасловіць. — А ты, бачу, не забыў, што граблямі завецца, — жартаваў старшыня. Васілевіч.

2. з каго-чаго і без дап. Насміхацца, кпіць. Партызаны жартавалі з дзеда: — Ажэнім вас, дзед Цімох, навошта вам бабылём прападаць. Шчарбатаў.

3. з кім-чым. Несур’ёзна, безуважна адносіцца да каго‑, чаго‑н., недаацэньваць каго‑, што‑н. Са здароўем чалавека жартаваць нельга. Шахавец. З хваробай не жартуй: яшчэ другім наваратам адкінецца... Якімовіч.

4. Гаварыць, рабіць што‑н. нарокам, легкадумна. — Прыйшоў сватаць тваю малодшую дачку за цара Пастаянца. — Ну што ж, сватай, калі не жартуеш. Якімовіч.

•••

Жартаваць (гуляць) з агнёмрабіць тое, што можа пацягнуць за сабой непрыемныя вынікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вырабля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.

1. Незак. да вырабіць.

2. Разм. Рабіць што‑н. незвычайнае; вычвараць. [Міколка:] — Яны.. што вырабляюць — страх, часам чуць вокан не б’юць. Чорны.

•••

Вырабляць выкрутасы — ісці, хістаючыся з боку ў бок, заплятаючы нагамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́стаяцца, ‑стаіцца; зак.

1. Адпачыць, набрацца сілы (пра коней). [Бацька:] — [Конь] у мяне за зіму выстаіцца і на вясну як-небудзь будзе рабіць. Чорны.

2. Набыць пэўныя якасці (мацунак, пах і пад.) у выніку працяглага стаяння. Выстаялася наліўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вяршы́ць, вяршу, вяршыш, вяршыць; незак., што.

1. Рабіць верх, верхнюю частку чаго‑н.; завяршаць што‑н. Вяршыць страху. □ Вось ля гэтага ядлоўцу Ён [партызан] вяршыў з брыгадай стог. Панчанка.

2. Вырашаць, распараджацца. Вяршыць справы. Вяршыць лёсам людзей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ке́шкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. Доўга займацца з чым‑н., марудна рабіць што‑н.; корпацца. — Што ж.. [мужчыны] там кешкаюцца? — не цярпелася мацеры. Колас. [Ганначка] ў вялізных гумавых ботах доўга кешкалася ля кожнай каровы, не спяшалася. Дайліда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патура́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Паблажліва, нястрога адносіцца да каго‑, чаго‑н., рабіць паблажку каму‑, чаму‑н. Змалку песцілі хлапчука, а потым патуралі яго свавольству. Гроднеў. — Але я ніколі, — голас Апейкі пацвярдзеў, — не патураў ворагу. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расча́ць, разачну, разачнеш, разачне; разачнём, разачняце; зак.

Разм. Пачаць (рабіць што‑н.). Сустракаў я землякоў, казалі, што Ева расчала рубіць вясной вялікі дом, .. каб улажыць усе тыя лішнія грошы, якія яна атрымала сёлета за лён. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэвізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.

1. Зрабіць (рабіць) рэвізію (у 1 знач.). Рэвізаваць магазін. □ — Стоп! — скамандаваў маёр. — Склад рэвізаваць будзем, нешта тут не зусім. «Звязда».

2. Падвергнуць (падвяргаць) рэвізіі (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)