Verbum

Перадзыга́ць ’пераскокваць’ (Сцяшк. Сл.), перадзы́гнуць ’пераскочыць’ (Скарбы). Да пера- (гл.) і дзыгаць, якое, магчыма, з польск. беласт. dżygać ’скакаць; хутка бегчы’, параўн. джг̆аць (гл.): сувязь з літ. dýgti ’бегчы, калоць; расці’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 141) з-за фармальных адрозненняў неабавязковая.

Прыду́рак экспр. ’прыбудова; каморка’ (брасл., Сл. ПЗБ). Суфіксальна аформленае запазычанне з літ. priedurà ’тс’, у якім корань звязаны з дзве́ры (гл.), на што таксама паказвае лакалізацыя слова. Стылістычная памета адназначна паказвае на другасную семантычную сувязь з разм. прыду́рак ’дурань’.

◎ Пула́нка ’мышалоўка, пастка’ (Сл. Брэс.). Калі гэта не сапсаванае пры перадрукоўцы пул ап к а < польск. pułapka ’тс’ (ад łapać ’лавіць’ гл. Банькоўскі, 2, 965), то, магчыма, утворана ад літ. pulti ’падаць’, што адлюстроўвае канструкцыю прылады з падаючай часткай.

◎ Пумпуры́на ’лотаць, Caltha palustris L.’ (астрав., ЛА, 1), пум‑ пу́рына ’тс’ (брасл., даўг., астрав., Сл. ПЗБ); вядомая таксама ў т. зв. пальшчызне крэсовай: pumpuryna/rempuryna (Грэк-Пабісова, Марынякова, Współcz., 114, 129). Паводле Грынавяцкене (Сл. ПЗБ), з літ. pumpurynas ’лотаць’.

Рэ́жыха крынічная ’буйміна; жыруха; ражуха крынічная’ (Cardamine amara L.)’ (Касп.). Рус. режу́ха, польск. rzeżucha ’буйміна’, чэш. řeřicha ’крэс-салата’, славац. roripa ’жарушнік, (Rorippa)’, літ. rėžiùkas ’кустоўнік’. Даль лічыць, што рус. режуха скажонае жеруха (Даль, 3, 1764), гл. далей жарушнік.

Аўчы́на ’вырабленая авечая шкура’, рус. овчина, польск. owczyna, серб.-харв. о̀вчина ’вялікая аўца’ і ’аўчына’. Ад ovьka, параўн. літ. avikíena (Траўтман, 20, адносна ўтварэнняў такога тыпу гл. Атрэмбскі, Gramatyka, 9–10). Гл. Фасмер, 3, 116; Трубачоў, Происх., 69 і наст.

Бо́жы по́яс ’вясёлка’ (брасл., ДАБМ, 901–902, карта № 312). Гэта назва, бясспрэчна, калька адпаведных балтыйскіх слоў. Параўн. літ. diẽvo júosta, лат. dievą josta ’вясёлка’ (літаральна ’божы пояс’). Гл. Непакупны, Baltistica, V (1), 1969, 69–76 (там і карты, і этнаграфічны каментарый).

Бра́кнуць ’набухаць’. Рус. бря́кнуть, укр. бря́кнути, польск. ‑brzękać ’тс’, славен. ‑brę̀kniti. Слав. bręk‑ ’бракнуць, набухаць’. Роднаснае з літ. brìnkti ’тс’, brankà ’набраканне’ і г. д. Бернекер, 84; Траўтман, 36 (лічыць надзейным толькі параўнанне славянскіх і балтыйскіх моў); Фасмер, 1, 225.

Вашава́ць ’глыбока рыць’ (Шат.); ’калыхаць’ (Сцяц.), вашаваць|вайшаваць ’цяжка працаваць; падымаць, варочаць; калыхаць; рыць зямлю (аб свіннях)’. Параўн. польск. waszować ’выцягваць з вады бярвенні пры сплаве лесу’ і літ. vašúoti ’рваць, торгаць кручком; біць’ (гл. Весці АН БССР, 1969, № 4, 130).

Ві́ксва ’балотная трава асака’ (гродз., вілен., Карл.). Рус. йонаўск. віксва, польск. усх. wikswa, vʼiksfa, vʼiksvʼa, vʼiksʼvas ’асака’. Запазычана з літ. viksvá ’асака’ (Развадоўскі, RS, 5, 1922, 1–25; Атрэмбскі, JP, 16, 1931, 84; Зданцэвіч, LP, 1960, 351; Вяржбоўскі, 172–173).