бінт, ‑у, М ‑нце, м.

Стужка з марлі або іншай тканіны (звычайна белай), якая ўжываецца для перавязкі ран, пераломаў і пад. У Волькі была перавязана рука свежым бінтам. Мікуліч. [Ніна] выняла бінт, пачала рабіць перавязку. Мележ.

[Ням. Binde.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вычвара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што і без дап.

Разм. Вырабляць штукі, рабіць што‑н. незвычайнае; вытвараць. // Свавольнічаць, дурэць. Не так ужо заўсёды і смешна бывала, што.. [Мішка] гаворыць ці вычварае, гэты няўрымслівы, блазнюкаваты дзяцюк. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

забаро́на, ‑ы, ж.

Наказ не рабіць чаго‑н. [К. Чорнаму] было забаронена працаваць, ды забарона была фактычна лішняй — ён не мог працаваць. Мележ. На зброю агрэсіі — атамны гром, Кладзём сваё двухсотмільённае вета, Навекі сваю забарону кладзём. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагляда́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. наглядаць.

2. Тое, што заўважана ў працэсе вывучэння, разгляду чаго‑н., назіранняў над чым‑н. Жыццёвыя нагляданні. □ Цяпер.. [Ігнась] навучыўся наглядаць, думаць, .. рабіць свае вывады з нагляданняў. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паце́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., чым.

Час ад часу злёгку сцепаць, рабіць сутаргавыя рухі (звычайна плячамі). Шура настаўляе каўнер пінжака, зябка пацепвае плячамі. Навуменка. Але прыходзілася ляжаць і толькі пацепваць плячамі, каб трохі сагрэцца. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карэкці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.

1. Уносіць карэктывы, папраўкі ў што‑н. Карэкціраваць план. // У ваеннай справе — рабіць карэкціроўку (у 1 знач.). Карэкціраваць агонь артылерыі.

2. Выпраўляць памылкі ў адбітку друкарскага набору. Карэкціраваць кнігу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ружо́віць, ‑віць; незак., што.

Афарбоўваць у ружовы колер, рабіць ружовым. Марознае ранне звініць па вуглах, Ружовіць на сіверы шчокі. Кляшторны. Халоднае зімовае сонца ружовіла ўсход, калі Агата з Ліпачкай прыйшлі пад глухую астрожную сцяну. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

По́рацца, по́рыцца ’працаваць у хаце, па гаспадарцы’ (нараўл., Арх. ГУ; Сл. Брэс., Ян., ТС; брагін., Нар. словатв.), ’корпацца’ (Мат. Гом.), по́ранне ’работа на гаспадарцы’ (Ян.). Прасл. *porati sę ’знаходзіцца ў руху’, параўн. укр. по́ратися ’працаваць, гаспадарыць, прыбіраць’, польск. porać się ’клапаціцца, круціцца ў працы, рабіць старанна і доўга’, чэш. párati seрабіць чорную, брудную работу’, чэш. дыял. párat se ’капашыцца, працаваць павольна’. Казлова (Регионализмы, 11) выводзіць з прасл. дыял. *porati ’дзейнічаць, рабіць’, рэканструяванага на базе н.-луж. poraś ’прывесці ў рух’ (Трубачоў, Серболуж. сб., 168); параўноўваюць з рус. отпо́р ’адпор, супраціў’, порно́й ’моцны, здаровы’, што ўзыходзіць да *perti (гл. перці), гл. Шустар-Шэўц, 2, 1134. Куркіна (Этимология–1994–1996, 53) выводзіць з *porati, ітэратыў да *porti ’пароць’ з далейшым развіццём ’нешта рабіць, займацца, корпацца’, што падаецца больш верагодным. Банькоўскі (2, 703–704) польск. porać się ’працаваць па дому’ лічыць запазычаннем з усх.-слав. Гл. таксама поркацца, поркаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., каго-што.

1. Надаваць цвёрдасць, пругкасць, трываласць шляхам моцнага награвання і хуткага ахаладжэння.

Г. жалеза.

2. перан. Рабіць фізічна або маральна ўстойлівым, здольным пераносіць цяжкія і неспрыяльныя ўмовы.

Г. волю.

|| наз. гартава́нне, -я, н. і гарто́ўка, -і, ж.

|| прым. гартава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Гартавальная печ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

боб¹, -у, м.

1. Аднагадовая агародная расліна сямейства бабовых з авальным насеннем у струках.

2. Плады гэтай расліны.

Параны б.

Бобу ў гаросе шукаць (разм., неадабр.) — рабіць што-н. недарэчнае, бяссэнсавае.

Пад’есці жалезнага бобу (разм.) — мець вялікую вытрымку, цярпенне.

Хто ў боб, хто ў гарох (разм., неадабр.) — пра нязладжаныя, няўзгодненыя дзеянні.

|| прым. бабо́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)