Бруды ’цёмна-русы’. Гл. бруд.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цёмны, -ая, -ае.
1. Пазбаўлены святла, асвятлення.
Ц. пакой.
Цёмная ноч.
У хаце было цёмна (у знач. вык.).
2. Блізкі па колеры да чорнага.
Цёмная хмара.
Цёмныя вочы.
3. перан. Змрочны, пануры, невясёлы.
Цёмныя думкі.
На душы цёмна (у знач. вык.).
4. перан. Неадукаваны, невысокай культуры; адсталы.
Ц. чалавек.
5. перан. Які выклікае недавер, падазроны.
Цёмная асоба.
Цёмныя махінацыі.
Цёмнае мінулае.
6. Незразумелы, няясны, заблытаны.
Цёмнае пытанне.
7. у знач. наз. цёмная, -ай, мн. -ыя, -ых, ж. Памяшканне для арыштаваных, карцар (уст.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інды́га, нескл., н.
1. Фарбавальнік цёмна-сіняга колеру, які ў мінулым здабываўся з соку некаторых трапічных раслін, а цяпер атрымліваецца хімічным спосабам.
2. у знач. прым. Цёмна-сіні, кубавы. Сукенка колеру індыга.
[Ісп. indigo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чацвёрты, ‑ая, ‑ае.
1. Ліч. парадк. да чатыры. Чацвёрты год. □ Зрабілася цёмна-цёмна, хоць ішла толькі чацвёртая гадзіна дня. Мяжэвіч.
2. у знач. наз. чацвёртая, ‑ай, ж. Чацвёртая частка, чвэрць. Адна чацвёртая.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бурдо́вы ’бардовы’ (Жд.), цёмна-чырвоны’ (Арх. Бяльк., слонім.), бу́рдавы (гл.) ’цёмна-чырвоны’ (Касп.). Рус. дыял. бурдо́вый ’тс’. Вытворнае ад бурда́ ’чырвонае віно’ (вядомае ў рус. гаворках) < бордо́ ’тс’ < франц. Bordeaux. Фасмер, 1, 244.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сіе́на, ‑ы, ж.
Цёмна-жоўтая фарба, якая выкарыстоўваецца ў жывапісе; сіенская зямля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
че́рнядь ж.
1. спец. цёмна-чырво́ная во́хра;
2. прост., см. черньI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ёд, -у, М ёдзе, м.
1. Хімічны элемент, крышталічнае рэчыва цёмна-шэрага колеру, якое здабываецца галоўным чынам з марскіх водарасцей.
2. Спіртавы раствор гэтага рэчыва, ужыв. ў медыцыне.
|| прым. ёдны, -ая, -ае і ёдзісты, -ая, -ае.
Ёдны раствор.
Ёдзісты прэпарат.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ві́шня, -і, мн. -і, -шань і -шняў, ж.
Садова-ягаднае дрэва з сакавітымі ядомымі цёмна-чырвонымі костачкавымі пладамі, а таксама плод гэтага дрэва.
|| памянш. ві́шанька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.
|| прым. вішнёвы, -ая, -ае.
Вішнёвае варэнне.
В. колер.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́рпур, -у, м.
1. Цёмна- або яркачырвоны колер (першапачаткова каштоўнае фарбавальнае рэчыва).
2. Дарагое адзенне з чырвонай тканіны як знак раскошы і велічы (уст.).
3. перан. Чырвань, палымяны колер.
П. зары. П. сцягоў.
|| прым. пурпу́рны, -ая, -ае і пурпуро́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)