канво́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да канвою, з’яўляецца канвоем. Канвойная, служба. Канвойная рота. Канвойны салдат.
2. у знач. наз. канво́йны, ‑ага, м. Член канвою; канваір. Канвойныя заўтра абавязкова пералічаць усіх палонных. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́хтавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да вахты (у 1 знач.). Вахтавая служба. Вахтавы журнал.
2. Які нясе вахту; дзяжурны. Вахтавы матрос.
3. у знач. наз. ва́хтавы, ‑ага, м. Той, хто стаіць на вахце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыспе́тчарскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да дыспетчара, належыць яму. Дыспетчарскі пункт. Дыспетчарская служба.
2. у знач. наз. дыспе́тчарская, ‑ай, ж. Службовае памяшканне для дыспетчара. З акна дыспетчарскай Галіне добра відаць уся станцыя. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звыштэрміно́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прадаўжаецца звыш вызначанага тэрміну. Звыштэрміновая служба.
2. Крайне тэрміновы, неадкладны. Звыштэрміновая справа.
3. у знач. наз. звыштэрміно́вы, ‑ага, м. Ваеннаслужачы, які дабравольна застаўся на вайсковай службе пасля адбыцця абавязковага тэрміну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каменда́нцкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да каменданта, належыць яму. Каменданцкая служба. Каменданцкі патруль.
2. у знач. наз. каменда́нцкая, ‑ай, ж. Службовае памяшканне каменданта. Каля каменданцкай стаяў натоўп вайскоўцаў. Хадкевіч.
•••
Каменданцкая гадзіна гл. гадзіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гражда́нский
1. грамадзя́нскі;
гражда́нское му́жество грамадзя́нская му́жнасць;
гражда́нская война́ грамадзя́нская вайна́;
гражда́нский долг грамадзя́нскі абавя́зак;
гражда́нский брак грамадзя́нскі шлюб;
гражда́нский ко́декс юр. Грамадзя́нскі ко́дэкс;
гражда́нское пра́во юр. грамадзя́нскае пра́ва;
2. (не военный) цыві́льны;
гражда́нская слу́жба цыві́льная слу́жба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пара́дчык, ‑а, м.
Разм. Тое, што і дарадчык. У .. [Тураўца] было нямала памочнікаў і парадчыкаў. Мележ. [Гаспадыня:] — Ах, Канстанцін Сцяпанавіч, Канстанцін Сцяпанавіч! Не ўказчык я вам і нарадчык, але чую я сваім розумам: навошта вам гэтая служба? Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Афіцыя́нт (БРС). Запазычана з рус. официант у другой палавіне XIX ст. (гл. Крукоўскі, Уплыў, 79; Гіст. лекс., 243); у рус. мове з франц. officiant (суфіксальнае ўтварэнне ад officier служыць, прыслужваць’ < лац. officiare ад officium ’служба, пасада’), параўн. КЭСРЯ, 320.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дру́жба, ‑ы, ж.
Блізкія прыязныя адносіны паміж кім‑н., заснаваныя на ўзаемнай прыхільнасць, агульнасці інтарэсаў і пад.; сяброўства. Даўняя дружба. Дружба народаў СССР. □ Наш доўг быў ісці, прабівацца да роднай зямлі, а доўг салдацкай дружбы патрабаваў ад мяне несці параненага сябра. Шамякін. Былі слаўныя вечары іх блізкасці і дружбы — хіба не можа быць дружбы паміж мужчынам і жанчынаю? Колас.
•••
Не ў службу, а ў дружбу; не па службе, а па дружбе гл. служба.
Дружба дружбай, а служба службай — нельга парушаць службовых законаў у імя дружбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паніхі́да ’царкоўная служба па нябожчыку’ (ТСБМ), дыял. панафі́да, панахі́на, панахві́да. Рус. панихи́да, дыял. панахи́да, панафи́да, укр. панахи́да, ст.-рус., ц.-слав. панахида, ст.-рус. яшчэ панафида, понахида. Запазычанне з сяр.-грэч. παννυχίδα ад παννυχίς ’усяночная’ (Фасмер, 3, 197 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)