карса́ж, ‑а, м.
1. Уст. Частка жаночага адзення, якая аблягае грудзі, спіну, бакі. [Майка] варухнула рукой і пацягнула аднекуль з-за карсажа ланцужок. Караткевіч.
2. Пругкі пояс спадніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пянько́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пянькі. // Выраблены, зроблены з пянькі. Пяньковы пояс. Пяньковыя вяроўкі. □ Жанчына трымала ў левай руцэ аброць з вузлаватым пяньковым повадам. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скало́ць², скалю́, ско́леш, ско́ле; скалі́; ско́латы; зак., што.
1. Змацаваць разам што-н., сашпільваючы.
С. кускі матэрыі.
С. шпількай пояс.
2. і каго. Зраніць у многіх месцах чым-н. вострым, калючым.
С. ногі іржышчам.
|| незак. ско́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ско́лка, -і, ДМ -лцы, ж. і ско́лванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апа́рына, ‑ы, ж.
Разм. Месца ў балоце, дрыгве, якое не зарасло мохам і напоўнена вадою; акно. Раз, ходзячы па балоце, уваліўся.. [бацюшка] дзесь у апарыну па самы пояс. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпераза́ць, ‑перажу, ‑пяражаш, ‑пяража; заг. адперажы; зак., што.
Зняць папругу, пояс. — Ну, вы там, шчанюкі, марш дадому, — абурана крыкнуў Даміра і зрабіў выгляд, што хоча адперазаць рэмень. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Паўпру́га ’пояс’ (бых., Мат. Маг.). Да папруга (гл.). Паў- (замест па‑) у выніку дзеяння народнай этымалогіі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́ркавы I
1. про́бковый;
к. шлем — про́бковый шлем;
к. по́яс — про́бковый по́яс;
~вая падэ́шва — про́бковая подошва́;
2. про́бочный;
к. заво́д — про́бочный заво́д;
○ ~вае дрэ́ва — про́бковое де́рево;
к. дуб — про́бковый дуб
ко́ркавы II анат. ко́рковый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́сак, -ска м.
1. по́яс, реме́нь;
2. (ремень, перекинутый через седёлку) чересседе́льник, попере́чник;
3. поло́ска ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тасе́мка ’тасьма’ (Байк. і Некр., Ласт., Сл. ПЗБ), ’вузенькая стужка, паясок’ (Скарбы), ’вузкая каляровая тканіна, з якой даўней выкладалі ўзоры на сярмязе’ (Варл.), ’пояс’ (мёрск., стаўб., саліг., ЛА, 4), ’саматканы пояс без узораў’ (Сцяшк.), та́семка і тасёмка ’тасьма’ (Нас.), тасёмка ’тасьма’; ’завязка з тасьмы’ (ТСБМ, Бяльк.), ’вузкая палоска, якую нашывалі на спадніцы, фартухі’ (Жд. 2). Гл. тасьма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярзёнка ’шырокі пояс, плецены з воўны’ (палес., Сак.). Утворана ад прыметніка вярзёны (< вьрзенъ) і суф. ‑ка. Да вярзці́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)