Verbum

плынь, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Імкліва цякучая водная маса.

Рачная п.

2. Рухомы паток паветра.

Паветраная п.

Людская п. (перан.).

3. перан. Кірунак у якой-н. сферы дзейнасці.

Палітычныя плыні.

Літаратурная п.

прачну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ніся; зак.

1. Перастаць спаць, прабудзіцца.

Дзіця прачнулася рана.

У грудзях прачнулася нянавісць (перан.).

2. перан. Ажывіцца, прыйсці ў рух.

Вёска прачнулася.

|| незак. прачына́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

гу́чны, -ая, -ае.

1. Які характарызуецца выразным, далёка чутным гукам.

Г. голас.

Гучная мелодыя.

2. перан. Які атрымаў шырокую вядомасць.

Гучная слава.

Гучнае імя.

3. перан. Напышлівы, многаабяцаючы.

Гучныя фразы.

|| наз. гу́чнасць, -і, ж.

драпе́жніцтва, -а, н.

1. Спосаб існавання драпежных жывёл.

Ваўкі жывуць драпежніцтвам.

2. перан. Характар дзеянняў, уласцівых драпежніку (у 2 і 3 знач.).

3. перан. Шкодніцкае вядзенне гаспадаркі; браканьерства.

Лясное д.

Д. ў лоўлі рыбы.

перашэ́птвацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

Перагаворвацца шэптам.

П. на сходзе.

Дрэвы перашэптваюцца (перан.).

уміра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Перастаць жыць, а таксама вянуць, сохнуць (пра расліны).

Уміралі за радзіму.

У. са смеху (перан.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікаць, прападаць (кніжн.).

Такія словы не ўміраюць у вяках.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Адыходзіць у мінулае (пра грамадскія з’явы і пад.).

Старое ўмірае, а новае нараджаецца.

змро́чны, -ая, -ае.

1. Слаба асветлены, ахоплены змрокам.

З. яловы лес.

2. перан. Поўны цяжкіх пачуццяў, бязрадасны, пануры.

З. твар.

Змрочныя думкі.

Змрочныя прадчуванні.

3. перан. Цяжкі, беспрасветны.

Змрочныя гады зняволення.

|| наз. змро́чнасць, -і, ж.

уніза́ць, -іжу́, -іжаш, -іжа; -ізаны; зак., што.

Нанізваючы, навешваючы, пакрыць паверхню чаго-н. вялікай колькасцю якіх-н. прадметаў.

У. ёлку цацкамі.

Ляшчына ўнізана гронкамі арэхаў (перан.). Пальцы, унізаныя пярсцёнкамі (перан.).

|| незак. уні́зваць, -аю, -аеш, -ае.

урага́н, -у, мн. -ы, -аў, м.

Вецер разбуральнай сілы.

Па Палессе прайшоў у.

У. вайны (перан.). Пранесціся ўраганам (перан.: імкліва).

|| прым. урага́нны, -ая, -ае.

Вецер ураганнай сілы.

У. абстрэл (бесперапынны, моцны на працягу значнага часу).

сма́чны, -ая, -ае.

1. Прыемны на смак (у 2 знач.); апетытны.

Смачныя яблыкі.

Смачная мачанка.

2. перан. Які прыносіць задавальненне; прыемны.

С. сон.

Смачныя перспектывы.

3. перан. Сакавіты, каларытны.

С. выраз.

|| наз. сма́чнасць, -і, ж.