дзі́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, дзід, ж.

1. Старадаўняя колючая зброя ў выглядзе доўгага дрэўка з вострым металічным наканечнікам; піка.

2. перан. Пра што-н. высокае, вастраверхае.

Далёка за полем узвышалася ў неба чорная дзіда касцёла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́нна, -ы, ж.

1. Ежа, якая, паводле біблейскага падання, падала з неба іўдзеям у час іх вандравання па пустыні.

2. Крупы, зробленыя з дробна размолатай пшаніцы.

◊

Манна нябесная —

1) што-н. вельмі патрэбнае, доўгачаканае;

2) багацце падазронага паходжання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хвата́ть​I несов. (схватывать) хапа́ць, хвата́ць;

◊

звёзд с не́ба не хвата́ет зо́рак з не́ба не хапа́е;

хвата́ть на лету́ хапа́ць на ляту́;

хвата́ть за́ душу, за́ сердце браць за душу́, за сэ́рца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цьмя́ны, -ая, -ае.

1. Ледзь прыкметны, ледзь бачны; няяркі (пра святло, агонь і пад.).

2. Цёмны, пацямнелы.

Цьмянае неба.

3. перан. Без бляску, невыразны (пра вочы, погляд).

4. перан. Без яснага, выразнага сэнсу; незразумелы.

Цьмяная фармулёўка.

|| наз. цьмя́насць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гром, -у, мн. грамы́, -о́ў, м.

1. Грукат, які суправаджае маланку ў час навальніцы.

Раскаты грому.

Як г. з яснага неба (перан.: раптоўна, нечакана).

2. перан., чаго або які. Моцны гул, грукат.

Г. апладысментаў.

|| прым. грамавы́, -а́я, -о́е.

Г. удар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змрачне́ць несов., в разн. знач. мрачне́ть;

~не́е не́ба — мрачне́ет не́бо;

твар ~не́е — лицо́ мрачне́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засла́цца сов. (закрыться чем-л. стелющимся) застла́ться, заволо́чься;

не́ба ~ла́лася хма́рамі — не́бо заволокло́сь ту́чами

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рай; неба, эдэм (перан.) □ царства нябеснае

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

барво́віцца, ‑віцца; незак.

Тое, што і барвавець. На ўсходзе барвовілася неба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазмрачне́лы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў, зрабіўся змрочным. Пазмрачнелае неба. Пазмрачнелы твар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)