растрапа́цца, ‑траплюся, ‑трэплешся, ‑трэплецца; зак.
Раскалмаціцца, раскідацца ў беспарадку. Валасы растрапаліся на ветрыку, але дзяўчына не звяртала на іх увагі. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́лка 1 ’невялікая колькасць’ (Інстр. III), ’малютка’ (Нас., Шат.), ’малая дзяўчына’ (мазыр., Мат. Гом.), ’нізкарослая дзяўчына’ (драг., КЭС), ’малая булачка з рэшткаў цеста ў дзяжы’ (паўд.-усх., КЭС). Рус. ма́лка ’меншы брат ці сястра’, ’эй, малец!’, пск., цвяр. ’маларослая дзяўчына’; серб.-харв. малка ’імя курыцы’, балг. ма̀лката ’эй, дзяўчынка!’ Відаць, з прасл. malъka. Да малы́ (гл.).
Ма́лка 2 ’навугольнік рухомы, які можна ставіць пад любым вуглом’ (Інстр. II), рус. алан. ма́лка ’мерка ў сталяроў’. Запазычана з рус. мовы, у якую прыйшло з галан. mal ’вымяральны інструмент’ (Фасмер, 2, 563). Параўн. таксама швед. mall ’шаблон, контур’, ’лякала’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ну², часц.
1. пыт., часта ўжыв. з папярэднім «ды». Выражае здзіўленне сказаным, па знач. адпавядае словам «няўжо», «ці праўда?»
Чуў, што сусед жэніцца? — Ды ну?
2. узмацн. Надае сказам большую выразнасць, падкрэслівае значэнне таго ці іншага слова.
Дзяўчына, ну, як лялька!
3. сцвярдж. Так, ага, але (разм.).
Ці праўда, што ты цяпер камерцыйны дырэктар? — Ну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акамяне́ць сов., в разн. знач. окамене́ть;
гле́ба зусі́м ~не́ла — по́чва совсе́м окамене́ла;
дзяўчы́на ~не́ла са стра́ху — де́вушка окамене́ла от стра́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расцвісці́ сов., прям., перен. расцвести́;
ру́жы ~цвілі́ — ро́зы расцвели́;
дзяўчы́на ~цвіла́ — де́вушка расцвела́;
твар ~цві́ў усме́шкай — лицо́ расцвело́ в улы́бке
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пададзе́цца, ‑адзенуся, ‑адзенешся, ‑адзенецца; зак.
Разм. Адзецца лепш, чым звычайна. Дзяўчына пададзелася. □ Рыгор пададзеўся, абмыў твар і папрасіў гаспадыню даць гарбату. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́шчык, ‑а, м.
Тое, што і прышч; невялікі прышч. Гэта была дзяўчына з прыпудранымі ружовымі прышчыкамі ля рота і пафарбаванымі валасамі. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
русако́сы, ‑ая, ‑ае.
З русымі косамі. [Сымон] паглядаў у адзін бок, дзе пад сонечнай спякотай жала маладая русакосая дзяўчына — яго любая Зоська. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смугля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Смуглая жанчына, дзяўчына. Маленькая, жвавая смуглянка, здавалася, была вельмі рада госцю. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
-то, часціца вылучальная.
Ужываецца ў сказах пры вылучэнні, падкрэсліванні слова, да якога адносіцца. [Жданаў:] — Так-то яно так, але трэба нешта і нам рабіць. Гурскі. Брат-то ты мой, але еш хлеб свой. Машара. [Астап:] — А не дай жа ты ліха, зусім забыўся. Дзяўчына здарожылася, дзяўчына калі-то мела ў роце, а тут зубы загаварваю, даруй мне старому... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)