Verbum

АЗА...,

састаўная частка назвы рада хім. злучэнняў, у склад якіх уваходзіць азот, напр., азазлучэнні, азафарбавальнікі.

т. 1, с. 149

ВА́НТА

(Vantaa),

горад у Фінляндыі, уваходзіць у агламерацыю Хельсінкі, 160,4 тыс. ж. (1993). Новае жыллёвае буд-ва.

т. 3, с. 504

АЛАНІ́Н,

монаамінамонакарбонавая к-та; адна з замяшчальных амінакіслот. Існуе ў 2 формах: α-аланін уваходзіць у склад многіх бялкоў жывёл і раслін, у свабодным стане прысутнічае ў крыві, β-аланін — прадукт прамежкавага абмену амінакіслот, уваходзіць у склад некаторых біял. актыўных злучэнняў, напр., азоцістых экстрактыўных рэчываў шкілетнай мускулатуры — карназіну і анзерыну, каэнзіму аланіну, пантатэнавай к-ты, у складзе бялкоў не трапляецца.

т. 1, с. 227

АМІНАГРУ́ПА,

аднавалентная група атамаў — NH₂, характэрная для першасных амінаў. Мае пірамідальную будову, праяўляе ўласцівасці асноў. Уваходзіць у састаў амінакіслот, амінаспіртоў, амідаў кіслот.

т. 1, с. 318

ГЕ́РЛАХАЎСКІ-ШЦІТ

(Gerlachowskyštit),

самая высокая горная вяршыня Карпат, на тэр. Славакіі. Выш. 2655 м. Складзена з гранітаў. Уваходзіць у склад Татранскага нацыянальнага парку.

т. 5, с. 175

ЛАНУ́С

(Lanús),

горад у Аргенціне, уваходзіць у Вял. Буэнас-Айрэс. Больш за 500 тыс. ж. (1995). Трансп. вузел. Прам-сць: аўтамаб., хім., папяровая, лёгкая, харчовая.

т. 9, с. 125

ГЕМ,

комплекснае злучэнне парфірыну з двухвалентным жалезам. У жывых арганізмах уваходзіць у складаныя бялкі — гемапратэіды. У залежнасці ад замяшчальнікаў у парфірынавым цыкле адрозніваюць гем а, в (пратагем, або проста гем), с і г.д. Найб. пашыраны гем в (уваходзіць у састаў гемаглабіну, міяглабіну, каталазы, пераксідазы і большасці цытахромаў), у аснове якога ляжыць протапарфірын IX. Больш складаную будову мае гем а — прастатычная група ферменту клетачнага дыхання цытахромаксідазы. Свабодны гем лёгка акісляецца ў паветры да гематыну.

т. 5, с. 146

АМІЛО́ЗА,

лінейны поліцукрыд, малекулы якога пабудаваны з астаткаў глюкозы. Уваходзіць у састаў крухмалу; у адрозненне ад другога кампанента крухмалу — амілапекціну ў водным асяроддзі афарбоўваецца ёдам у сіні колер.

т. 1, с. 317

БО́МУ

(Bomu),

нафтавае радовішча ў Нігерыі. Уваходзіць у Гвінейскага заліва нафтагазаносны басейн. Адкрыта ў 1958. Пачатковыя запасы нафты каля 75 млн. т. Паклады на глыб. 2—2,2 км. Нафтаправод у порт Боні.

т. 3, с. 211

БАНКС

(Banks),

група вулканічных астравоў на ПдЗ Ціхага ак., паміж а-вамі Санта-Крус і Новымі Гебрыдамі. Уваходзіць у склад дзяржавы Вануату. Пл. каля 800 км². Клімат гарачы і вільготны. Трапічная расліннасць.

т. 2, с. 282