Verbum

АБЛАМЕ́ЙКА Сяргей Уладзіміравіч

(н. 24.9.1956, г.п. Воранава Гродзенскай вобл.),

бел. вучоны ў галіне тэхн. кібернетыкі. Д-р тэхн. н. (1990), праф. (1992). Скончыў БДУ (1978). З 1978 у Ін-це тэхн. кібернетыкі АН Беларусі, адначасова з 1987 у БДУ. Навук. працы па штучным інтэлекце, апрацоўцы відарысаў і распазнаванні вобразаў, сістэмах машыннага зроку.

Тв.:

Обработка и отображение информации в растровых графических системах. Мн., 1989 (у сааўт.).

т. 1, с. 25

АБУ́ХАЎ Генадзь Аляксеевіч

(н. 18.6.1924, чыг. ст. Сляпцоўская Сунжэнскага р-на, Чэчня),

бел. вучоны ў галіне псіхіятрыі. Д-р мед. навук (1973), праф. (1974). Засл. ўрач Беларусі (1975). Скончыў Паўн.-Асецінскі мед. ін-т (1949). Працаваў у Маскве, Іране, Кішынёве. З 1962 у Гродзенскім мед. ін-це. Даследаванні ў галіне пагранічнай псіхіятрыі і алкагольнага псіхозу.

Тв.:

Пневмоэнцефалография при шизофрении. Кишинев, 1968 (разам з Г.І.Брэгман, В.М.Міхліным).

т. 1, с. 50

АВЕНА́РЫУС (Avenarius) Рыхард

(19.11.1843, Парыж — 18.8.1896),

швейцарскі філосаф-ідэаліст, адзін з заснавальнікаў эмпірыякрытыцызму. Праф. Цюрыхскага ун-та. У цэнтры філасофіі паняцце вопыту, ачышчанага ад аб’ектыўнай рэальнасці, у выніку чаго здымаецца процілегласць свядомасці і матэрыі, псіхічнага і фізічнага. Выступаў з суб’ектыўна-ідэаліст. тэорыяй «прынцыповай каардынацыі» (без суб’екта няма аб’екта, без свядомасці — матэрыі). Прынцып «найменшай траты сіл» на чалавечае пазнанне прывёў Авенарыуса да біялагізму, суб’ектывізму, агнастыцызму.

Г.У.Грушавы.

т. 1, с. 61

ГЕРАСІМО́ВІЧ Эльвіра Пятроўна

(н. 5.6.1925, Мінск),

бел. дзеяч тэатр. мастацтва. Канд. мастацтвазнаўства (1956). Праф. (1977). Засл. дз. маст. Беларусі (1974). Скончыла Бел. тэатр.-маст. Ін-т (1949), дзе і выкладае (з 1984, у 1968 — 84 рэктар). У 1957—68 інструктар, заг. сектара ЦК КПБ. Даследавала творчасць Бел. т-ра імя Я.Коласа перыяду 1926 — 41. Навук. працы па гісторыі сав. т-ра, акцёрскай і рэжысёрскай творчасці.

т. 5, с. 171

ГЕ́РУС Аляксей Іванавіч

(26.9.1932, в. Юзэфіны Дзятлаўскага р-на Гродзенскай вобл. — 28.9.1993),

бел. вучоны ў галіне спартыўнай анатоміі. Д-р мед. н. (1991), праф. (1993). Скончыў Мінскі мед. ін-т (1962). З 1967 у Акадэміі фіз. выхавання і спорту Рэспублікі Беларусь. Навук. працы па праблемах уздзеяння розных рэжымаў рухальнай дзейнасці на арганізм, марфал. асновах адаптацыі сасудзістай і нервовай сістэм шкілетных мышцаў да гіпакінезіі і інтэнсіўнай фіз. нагрузкі.

т. 5, с. 200

ГЁДЭЛЬ (Gödel) Курт

(28.4.1906, г. Брно, Чэхія — 14.1.1978),

аўстрыйскі матэматык і логік. Чл. Нацыянальнай АН ЗША. У 1933—38 у Венскім ун-це. У 1940 эмігрыраваў у ЗША; з 1953 праф. Ін-та перспектыўных даследаванняў у Прынстане. Навук. працы па матэм. логіцы і тэорыі мностваў. Аўтар тэарэм Гёдэль пра непаўнату і паўнату.

Літ.:

Нагель Э., Ньюмен Д.Р. Теорема Гёделя: Пер. с англ. М., 1970.

т. 5, с. 211

ГЛУШАКО́Ў Васіль Сяргеевіч

(н. 27.7.1924, в. Дзерабуж Смаленскай вобл., Расія),

бел. вучоны ў галіне аўтамабілетрактарабудавання. Д-р тэхн. н. (1990), праф. (1992). Скончыў Бел. політэхн. ін-т (1957). З 1957 на Мінскім трактарным з-дзе, з 1978 у Бел. аграрным тэхн. ун-це. Навук. працы па ўдасканаленні энергет. установак аўтатрактарнага тыпу і распрацоўцы аптымальных тэмпературных рэжымаў іх эксплуатацыі.

Тв.:

Тракторы и автомобили. М., 1985 (у сааўт.).

т. 5, с. 304

ВЯРГЕ́ЙЧЫК Леанід Аляксандравіч

(н. 31.10.1941, Мінск),

бел. вучоны ў галіне механізацыі сельскай гаспадаркі. Д-р тэхн. н. (1991), праф. (1993). Скончыў Бел. ін-т механізацыі сельскай гаспадаркі (1968). З 1968 у Бел. аграрным ун-це. Навук. працы па тэарэт. асновах распрацоўкі рабочых органаў і сродкаў аўтаматызацыі бульбаўборачных машын.

Тв.:

Устойчивость системы автоматического вождения самоходного картофелеуборочного комбайна (разам з Л.І.Бурганскай, В.П.Буяшовым) // Трактары и сельхозмашины. 1985. № 8.

Л.В.Бароўка.

т. 4, с. 393

ГАЛАЎКО́ Анатоль Аляксандравіч

(н. 12.12.1925, слабада Аляксееўка Варонежскай вобл., Расія),

бел. юрыст. Д-р юрыд. н. (1973), праф. (1974). Скончыў Харкаўскі юрыд. ін-т (1950). З 1954 у Ін-це філасофіі і права АН Беларусі. З 1959 у БДУ. Аўтар прац па дзярж., канстытуцыйным, адм. і цывільным праве.

Тв.:

Советы — власть народная. Мн., 1965;

Саветы і сельская гаспадарка. Мн., 1971;

Органы народного контроля. Мн., 1982 (у сааўт.).

т. 4, с. 452

ГАЛЕМБІЕ́ЎСКІ Анатоль Іосіфавіч

(н. 13.10.1935 г. Валакаламск, Расія),

бел. вучоны ў галіне машынабудавання. Канд. тэхн. н. (1971), праф. (1996). Вынаходнік СССР (1980). Скончыў Калінінградскі тэхн. ін-т (1965). З 1975 у Полацкім дзярж. ун-це. Навук. працы і вынаходствы ў галіне дзяўбання зубчастых колаў. Распрацаваў канцэпцыю сістэмалогіі спосабаў апрацоўкі ў машынабудаванні.

Тв.:

Основы системологии способов формообразующей обработки в машиностроении. Мн., 1986;

Системный анализ процесса зубодолбления. Мн., 1993.

т. 4, с. 457