Verbum

voráus

a упе́рад, напе́рад

im ~ — за́гадзя

j-m ~ sein — перагна́ць каго́-н.

im ~ erráten* — прадугада́ць, угада́ць (напе́рад)

mit béstem Dank im ~ — за́гадзя прыно́сім [выка́зваем] глыбо́кую падзя́ку

Mund

m -(e)s, Münder

1) рот, ву́сны

(wie) aus éinem ~ — у адзі́н го́лас, аднагало́сна

~ hálten*! — груб. маўча́ць!

ein paar ~ voll — па́ра [не́калькі] кава́лкаў [глытко́ў]

◊ er ist nicht auf den ~ gefállen — ён сло́ва не пазыча́е, ён спры́тны на язы́к

kein Blatt vor den ~ néhmen* — гавары́ць не саро́меючыся

den ~ áuftun* — раскры́ць рот

éinen gróßen ~ háben — хвалі́цца

in áller (Léute) ~ sein — стаць пагало́скай, не сыхо́дзіць у людзе́й з языка́

j-m den ~ stópfen — заткну́ць каму́-н. рот (прымусіць замаўчаць)

j-m nach dem ~е réden [spréchen*] — падда́кваць [ліслі́віць] каму́-н.

j-m das Wort vom [aus dem] ~ néhmen* — перахапі́ць сло́ва ў каго́-н.; перабі́ць каго́-н.; прадугада́ць чыю́-н. ду́мку

an j-s ~ hängen* — глядзе́ць каму́-н. у рот, слу́хаць каго́-н. стаі́ўшы дых

2) ду́ла (вінтоўкі)

Zúnge

f -, -n

1) анат. язы́к

mit der ~ ánstoßen* — шапялцвіць

sich (D) in die ~ béißen* — прыкусі́ць язы́к (тс. перан.)

j-m die ~ lösen — развяза́ць язы́к каму́-н.

séiner ~ fréien Lauf lássen* — распусці́ць язы́к

j-m das Wort von der ~ néhmen* — прадугада́ць, вы́значыць напе́рад чыю́-н. ду́мку

es brennt ihm auf der ~ — у яго́ язы́к свярбі́ць (паведаміць што-н.)

das Wort schwebt mir auf der ~, ich hábe das Wort auf der ~ — у мяне́ сло́ва кру́ціцца на языку́

mir hängt die ~ zum Hálse heráus — я паміра́ю ад сма́гі

2) язы́к (як характарыстыка ўласцівасцей чалавека)

éine böse ~ háben — быць злым на язы́к

3) язычо́к (чаравіка, трубы аргана)

4) тэх. спускавы́ кручо́к, ла́пка

5) стрэ́лка (вагаў)

◊ das Herz auf der ~ trágen* — быць шчы́рым [адкры́тым]

sich (D) die ~ verbrénnen* — прагавары́цца, збалбатну́ць лі́шняе

Wort

I

n -(e)s, Wörter (асо́бнае) сло́ва

~ für ~ — сло́ва за сло́ва, дасло́ўна

im wáhrsten Sínne des ~es — у сапра́ўдным сэ́нсе сло́ва

das ~ liegt mir auf der Zúnge — сло́ва кру́ціцца ў мяне́ на языку́

II

n -(e)s, -e

1) сло́ва (мова)

j-m gúte ~e gében* — угаво́рваць [супако́йваць] каго́-н.

die ~e káuen — мя́мліць

etw. in ~e kléiden — вы́казаць што-н. сло́вамі

er braucht nicht lánge nach ~en zu súchen — ≅ ён за сло́вам у кішэ́нь не пале́зе

díeses ~ ist mir entschlüpft — гэ́тае сло́ва сарва́лася ў мяне́ з языка́

kéines ~es mächtig sein — стра́ціць мо́ву (ад страху)

ein ~ fállen lássen* — прамо́віць сло́ва

j-n (nicht) zu ~e kómmen lássen* — (не) даць каму́-н. гавары́ць [сло́ва сказа́ць]

ein (gútes) ~ für j-n, für etw. (A) éinlegen — замо́віць за каго́-н., за што-н. сло́ўца; вы́ступіць у падтры́мку каго́-н., чаго́-н.

j-m, éiner Sáche (D) das ~ réden — стая́ць за каго́-н., за што-н.; падтры́мліваць каго́-н., што-н.

j-m ins ~ fállen* — перарыва́ць [перапыня́ць] каго́-н.

2) сло́ва (выступленне)

ums ~ bítten*, sich zum ~ mélden — прасі́ць сло́ва

das ~ ergréifen* [néhmen*] — узя́ць сло́ва

das gróße ~ führen — ігра́ць вяду́чую ро́лю

3) (чэ́снае) сло́ва (абяцанне)

das ~ hálten* — (с)трыма́ць сло́ва

das ~ bréchen* — пару́шыць сло́ва

ein Mann von ~ — чалаве́к сло́ва

ein Mann, ein ~! — сумле́нны чалаве́к сло́ва трыма́е!

◊ j-m das ~ aus dem Múnde néhmen* — прадугада́ць чые́-н. сло́вы