Verbum

sense

[sens]

1.

n.

1) пачуцьцё n.

Sight, hearing, touch, taste, and smell are the five senses — Зрок, слых, до́тык, смак і нюх — пяць пачу́цьцяў

2) пачуцьцё n.

a sense of security /of duty — пачуцьцё бясьпе́кі/абавя́зку

3) вычуцьцё n.

sense of humor — пачуцьцё гу́мару

4) разва́жнасьць, інтэліге́нтнасьць f.

common or good sense — здаро́вы ро́зум, глузд

5) адчува́ньне n.

a sense of beauty — адчува́ньне хараства́

a sense of direction — вычуцьцё кіру́нку

6) значэ́ньне n., сэнс -у m.

He was a gentleman in every sense of the word — Ён быў джэнтэльмэ́нам у по́ўным сэ́нсе гэ́тага сло́ва

7) толк -у m.

to speak or write sense — гавары́ць або́ піса́ць разу́мна

8) агу́льная ду́мка

the sense of the assembly — агу́льная ду́мка схо́ду

2.

v.

1) адчува́ць, пачува́ць

She sensed that he was tired — Яна́ адчува́ла, што ён быў сто́млены

2) разуме́ць

•

- in a sense

- senses

- make sense

long

I [lɔŋ]

1.

adj.

1)

а) даўгі́, до́ўгі

б) празьме́рна даўгі́, праця́глы

2) даўгі́ (у даўжыню́, паме́рам)

two meters long — даўжынёю два мэ́тры

a speech five pages long — прамо́ва на пяць бачы́наў

3) даўгі́ час

I have not seen him for a long time — Я даўно́ яго́ ня ба́чыў

4) Phon., Gram. даўгі́ (гук)

2.

adv.

1) до́ўга

I can’t stay long — Я не магу́ до́ўга застава́цца

not long — нядо́ўга

2) all night long — усю́ ноч

3) long ago — даўно́

4) даўгі́ час пе́рад ці пасьля́

long since — даўгі́ час пасьля́

long before — даўгі́ час пе́рад, за́даўна пе́рад

not long before — незадо́ўга да

3.

n.

даўгі́ час

for long — на даўгі́ час, надо́ўга

not for long — ненадо́ўга

•

- before long

- So long!

- the long and the short of it

II [lɔŋ]

v.i.

1) мо́цна хаце́ць, пра́гнуць

He longs to go home — Яго́ ця́гне дамо́ў

2) тужы́ць, сумава́ць

put

[pʊt]

v.t. put, putting

1) кла́сьці

to put knives and forks on the table — пакла́сьці нажы́ й відэ́льцы на стол

2) ста́віць

to put plates and glasses on the table — паста́віць тале́ркі й шкля́нкі на стол

3) прыво́дзіць

Put your room in order — Спара́дкуй свой пако́й

4) прадстаўля́ць, задава́ць

He put several questions to me — Ён зада́ў мне ко́лькі пыта́ньняў

5) прыблі́зна ацэ́ньваць

He puts the distance at five miles — Адле́гласьць ён ацэ́ньвае на пяць мі́ляў

6) наклада́ць

to put a tax on gasoline — накла́сьці пада́так на бэнзі́н

7) прыстасо́ўваць, прытарно́ўваць

to put into practice — тарнава́ць на пра́ктыцы

8) прыве́сьці (у пэ́ўны стан)

to put to shame — прысаро́мліваць

to put a stop to something — спыні́ць не́шта

to put to death — пакара́ць сьме́рцю

•

- put across

- put by

- put aside

- put away

- put back

- put down

- put forth

- put off

- put on

- put out

- put through

- put up

- put upon

- put up with

fall

[fɔl]

1.

v.i., fell, fallen, -ing

1) па́даць; сы́пацца, асыпа́цца; апада́ць (пра лісты́)

2) па́даць (пра валасы́), апушча́цца, апуска́цца, па́даць (мара́льна)

3) гі́нуць, быць забі́тым (у бі́тве)

4) па́даць, здава́цца

The fort fell to the enemy — Форт зда́ўся во́рагу

5) упада́ць у стан

to fall asleep — засну́ць

to fall in love — закаха́цца

6) настава́ць, надыхо́дзіць, пачына́цца

when night fell — калі наста́ла ноч

7) прыпада́ць, выпада́ць

Christmas fell on Sunday this year — Сёлета Каля́ды прыпада́юць на нядзе́лю

8) зьніжа́цца

prices fall — цэ́ны па́даюць

9) дзялі́цца

The story fell into five parts — апавяда́ньне дзе́ліцца на пяць ча́стак

10) упада́ць (пра раку́)

2.

n.

1) упа́дак -ку m. (і мара́льны)

2) падзе́ньне n.

3) зьніжэ́ньне n. (цэ́наў, ці́ску)

4) пака́тасьць f., спад -у m.

5) вадаспа́д -у m.

6) во́сень f.

3.

adj.

во́сенскі

•

- fall across

- fall among

- fall apart

- fall behind

- fall due

- fall heir to

- fall in

- fall off

- fall on

- fall out

- fall short of

- fall through

- fall under

- fall upon

take

[teɪk]

1.

v., took, taken, taking

1) браць

He took her by the hand — Ён узя́ў яе́ за руку́

2) хапа́ць

to be taken by surprise — быць засьпе́тым зьняна́цку

3) здабыва́ць

He took first prize — Ён узя́ў пе́ршую ўзнагаро́ду

4) убіра́ць

Wool takes a dye well — Во́ўна до́бра ўбіра́е фа́рбу

to take cold — засту́джвацца

5) займа́ць

it takes time and patience to learn how to drive an automobile — Трэ́ба час і цярплі́васьць, каб навучы́цца кірава́ць аўтамабі́лем

6) адыма́ць

if you take 2 from 7, you have 5 — Калі́ ады́меш два ад сямёх, застане́цца пяць

7) ве́сьці

Where will this road take me? — Куды́ гэ́тая даро́га мяне́ завядзе́?

8) право́дзіць, заво́зіць

Take her home — Завязі́ яе́ дамо́ў

9) прыма́цца

The vaccination did not take — Прышчэ́пка не прыняла́ся

2.

n.

1) здабы́ча (на палява́ньні); уло́ў -ву m.

a great take of fish — вялі́кі ўло́ў ры́бы

2) вы́ручка, збор (гро́шай)

3) кінака́дар -ра m.

•

- take aback

- take about

- take a drink

- take after

- take a photograph

- take a rest

- take a seat

- take a vacation

- take a walk

- take back

- take dictation

- take down

- take food

- take for

- take in

- Take it or leave it

- take off

- take one’s time

- take out

- take part

- take over

- take temperature

- take to

- take up

- take on

- take place

lead

I [li:d]

1.

v.t.

1) ве́сьці, прыво́дзіць

to lead a child by the hand — ве́сьці дзіця́ за ручу́

to lead a horse to water — паве́сьці каня́ да вады́

to lead astray — зво́дзіць з до́брай даро́гі

2) даво́дзіць

it led the country to the civil war — Гэ́та давяло́ край да грамадзя́нскай вайны́

3) право́дзіць (час, жыцьцё)

4) быць напе́радзе, быць на пе́ршым ме́сцы

to lead the parade — ісьці́ пе́ршымі на пара́дзе

She leads the class in spelling — Яна́ на пе́ршым ме́сцы ў кля́се ў піса́ньні

5) кірава́ць, кама́ндаваць кім-чым; стая́ць на чале́ чаго́

to lead an army — кама́ндаваць а́рміяй

to lead the movement — стая́ць на чале́ ру́ху, кірава́ць ру́хам

to lead an orchestra — дырыгава́ць арке́страм

6) накіро́ўваць, схіля́ць

Curiosity led me to look again — ціка́ўнасьць зму́сіла мяне́ паглядзе́ць ізно́ў

7) хадзі́ць (у гу́льні ў ка́рты)

to lead hearts — хадзі́ць з чы́рваў

2.

v.i.

1) ве́сьці, даво́дзіць

Lead, I will follow — Вядзі́, я пайду́ за табо́ю

All roads lead to Rome — Усе́ даро́гі вяду́ць у Рым

2) быць на пе́ршым ме́сцы

3.

n.

1) кіраўні́цтва n., пры́клад -у m.

to follow the lead (leader) — ісьці́ сьле́дам

2) першынство́ n., перава́га f.

to have a lead of five seconds — вы́перадзіць на пяць сэку́ндаў

3) гало́ўная ро́ля, гало́ўны выкана́ўца (у п’е́се)

4)

а) усту́пны пара́граф

б) перадавы́ арты́кул

4.

adj.

вяду́чы; гало́ўны, кіру́ючы

•

- lead off

II. [led]

1.

n.

сьвіне́ц -ца́ n.

2.

adj.

сьвінцо́вы

by

[baɪ]

1.

prep.

1)

а) блі́зка; по́бач, ля

by a river — каля рэ́чкі, блі́зка рэ́чкі

Sit by me — Сядзь каля́ мяне́

б) паўз, мі́ма; за

a path by the river — сьце́жка паўз рэ́чку

We went by the house — Мы прайшлі мі́ма до́му

2) па, праз

by the way —

а) па даро́зе

б) між і́ншым

to go by the bridge — е́хаць (ісьці́) праз мост

3) (тво́рны склон без прыназо́ўніка)

а) to destroy by fire — зьні́шчыць агнём

б) to travel by train — падаро́жнічаць цягніко́м

4) на

а) (пры мно́жаньні, дзяле́ньні або́ падава́ньні паме́раў)

multiply by two — памно́жыць на два

a room five by six metres — пако́й пяць мэ́траў на шэсьць

б) to sell by the pound — прадава́ць на фу́нты

в)

taller by a head — вышэ́йшы на галаву́

larger by half — бо́льшы на пало́ву

5) зго́дна з чым

by agreement — зго́дна з умо́вай

by law — зго́дна з зако́нам

6) каля, не пазьне́й, як

be there by nine o’clock — будзь там каля́ дзявя́тае гадзі́ны

7) у, у ча́се

by day — удзе́нь

by night — уно́чы

8) па

step by step — крок па кро́ку, паступо́ва

little by little — пакрысе́

2.

adv.

1) тут жа, каля́

near by — блі́зка

2) мі́ма, паўз

days gone by — міну́лі дні

A car dashed by — Пране́слася а́ўта

3) набо́к, збо́ку; недалёка

to put something by — пакла́сьці не́шта збо́ку

•

- by all means

- by and by

- by and large

- by chance

- by oneself

- by the by

- by the way

head

[hed]

1.

n.

1) галава́, гало́ўка f., dim.

2) ве́рхняя ча́стка, верх -у m. (бачы́ны, схо́даў)

3) пе́рад -у m.

the head of the procession (ship) — пе́рад працэ́сіі (карабля́).

4) галава́ f. (сям’і́), кіраўні́к -а́ m. (шко́лы); правады́р -а́ m.; кама́ндуючы -ага m. (во́йскам)

5) чалаве́к -а m.; галава́ жывёлы

5 dollars per or a head — па пяць даля́раў на чалаве́ка

ten head of cattle — дзе́сяць гало́ў жывёлы

6) кача́н -а́ m., гало́ўка f.

a head of cabbage — кача́н капу́сты

a head of lettuce — гало́ўка сала́ты

7) узгало́ўе n. (ло́жка, кана́пы)

8) галава́ f., ро́зум -у m., здо́льнасьць f.

He has a good head for mathematics — Ён ма́е до́брыя здо́льнасьці да матэма́тыкі

9) мыс -а m.; выто́к -у m

10) heads, pl. ве́рхні бок манэ́ты, аро́л -ла́ m.

heads or tails — аро́л або́ рэ́шка

2.

v.t.

1)

быць напе́радзе, на чале́ (пара́ду)

to head the list —

[m4]а) быць на пе́ршым ме́сцы

[m4]б) перавыша́ць, перасяга́ць, пабі́ць

He heads all the records — Ён пабі́ў усе́ рэко́рды

2) накіро́ўваць

3) кірава́ць, узнача́льваць, стая́ць на чале́

4) адраза́ць галаву́

to head and gut fish — адрэ́заць галаву́ і вы́патрашыць ры́біну

3.

v.i.

1) ісьці́, кірава́цца

2) (for) набліжа́цца (да катастро́фы)

4.

adj.

1) пярэ́дні

2) сустрэ́чны (ве́цер, аго́нь)

3) гало́ўны, кіру́ючы

4) галаўны́, на галаву́

•

- at the head

- head over heels

- keep one’s head above water

- lay heads together

- put heads together

- lose one’s head

- make head

- make head of

- make tail of

- out of one’s head

- off one’s head

- over head and ears

- talk one’s head off

- turn one’s head

- head and shoulders