індывідуалі́зм, ‑у, м.

Асноўны прынцып буржуазнага светапогляду, які ставіць інтарэсы адной асобы (індывідуума) вышэй за інтарэсы грамадства, калектыву. // Імкненне да яркага праяўлення сваёй асобы незалежна ад калектыву, а таксама паводзіны, у якіх праяўляецца гэта імкненне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

азана́льнасць

(ад а- + зона)

пашырэнне пэўнай прыроднай з’явы незалежна ад занальных асаблівасцей тэрыторыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

матэ́рыя, ‑і, ж.

1. Аб’ектыўная рэальнасць, якая існуе паміма і незалежна ад свядомасці чалавека. Матэрыя ёсць філасофская катэгорыя для абазначэння аб’ектыўнай рэальнасці, якая дадзена чалавеку ў адчуваннях яго, якая капіруецца, фатаграфуецца, адлюстроўваецца нашымі адчуваннямі, існуючымі незалежна ад іх. Ленін.

2. Спец. Рэчыва, з якога складаюцца фізічныя целы прыроды. Будова матэрыі.

3. Разм. Тканіна; матэрыял. Чысценькае, хоць і з простай матэрыі, адзенне [дзяўчыны] гэтак прыемна кідалася ў вочы. Нікановіч.

4. перан. Разм. Прадмет размовы; тэма. [Валасны пісар:] — Ну што, гаспадзін настаўнік, аб высокай матэрыі з мужыкамі гутарыце?.. Чарот.

[Лац. materia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

азана́льны

(ад а- + занальны)

пашыраны незалежна ад занальных асаблівасцей тэрыторыі (напр. а-ая расліннасць).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

апрыёры

(лац. а priori = з папярэдняга)

незалежна ад вопыту, без уліку фактаў (проціл. апастэрыёры).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Сабе (без націску) часціца. Ужываецца пры дзеясловах або займенніках для падкрэслівання, што дзеянне адбываецца спакойна, незалежна, з задавальненнем; таксама з выказваннем дакору (ТСБМ, Сл. ПЗБ). Гл. сябе.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вяці́сты ’галінасты’ (КСТ, ТСБМ, петрык., Шатал.). Укр. вітистий (Грынч.), рус. ветистый (СРНГ). Прыметнік ад вець, суф. ‑іст‑; гл. яшчэ вецце і вець. Бел., магчыма, незалежна ад асновы вет‑ (< ветка).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кліва́ж

(фр. clivage)

здольнасць горных парод расшчапляцца пад уплывам ціску на тонкія пласціны незалежна ад слаістасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

во́ленс-но́ленс

(ад лац. volens = які жадае + nolens = які не жадае)

кніжн. воляй-няволяй, незалежна ад жадання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мутацыяні́зм

(ад мутацыя)

канцэпцыя ў біялогіі, якая разглядае эвалюцыю як скачкападобны працэс, што адбываецца незалежна ад знешняга асяроддзя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)