Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 8-е выданне (правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

битуминизирование

бітумінізаванне, -ння ср.

битуминированный

бітумініраваны

битуминозный

спец. бітумінозны

битумный

бітумны

битумовоз

бітумавоз, -за муж.

битый

1) в разн. знач. біты

2) (убитый на мясо) рэзаны, біты, колаты

см. бить

битый час — бітая (цэлая, добрая) гадзіна

за одного битого двух небитых дают посл. — за аднаго бітага двух нябітых даюць

карта бита — карта біта

бить

несовер.

1) в разн. знач. біць

(раздроблять — ещё) таўчы

(о запахе — ещё) даваць

бить кувалдой — біць кувалдай

волны бьют — хвалі б’юць

затхлость в нос бьёт — затхласць у нос б’е (дае)

бить врага — біць ворага

бить зверя — біць звера

бить из орудий — біць з гармат

винтовка бьёт на два километра — вінтоўка б’е на два кіламетры

бить по воротам спорт. — біць па варотах

бить по бюрократизму — біць па бюракратызме

бить кирпич — біць (таўчы) цэглу

в бубен бить — у бубен біць

часы бьют двенадцать — гадзіннік б’е дванаццаць

кровь бьёт струёй — кроў б’е струменем

кашель бьёт — кашаль б’е

бить (пахтать) масло — біць масла

ружьё бьёт хорошо — стрэльба б’е добра

бить птицу на лету — біць птушку на ляту

бить хвостом — біць хвастом

2) (наносить побои, избивать) біць

разг. таўчы, лупіць

бить ребёнка — біць дзіця

бить по голове — біць па галаве

3) (забивать — птицу, скот) забіваць, рэзаць, біць

(свиней — обычно) калоць

4) (трясти, приводить в дрожь) разг. трэсці, калаціць

(о кашле) біць

его бьёт лихорадка — яго трасе ліхаманка

5) карт. біць, крыць

6) (о поклонах) біць, адбіваць

бить отбой — біць адбой

бить по карману — біць па кішэні

бить в ладони — пляскаць у ладкі (у далоні)

бить тревогу — біць трывогу

бить рублём — біць рублём

бить в цель — біць у цэль

бить мимо цели — біць міма цэлі

жизнь бьёт ключом — жыццё б’е крыніцай, жыццё кіпіць

бить баклуши — біць бібікі (лынды)

бить челом — біць чалом

бить наверняка — рабіць (разлічваць) беспамылкова

бить в глаза — біць (кідацца) у вочы

бить в (одну) точку — біць у (адну) кропку, біць у адно

бить на эффект — біць на эфект

бить по рукам — біць па руках

бить через край — бурна праяўляцца

битьё

біццё, -цця ср.

биться

1) біцца

волны бьются о берег — хвалі б’юцца аб бераг

2) (сражаться) біцца

(бороться) змагацца

3) (ударяться) біцца

стукацца

4) (трепетать, содрогаться) трэсціся, калаціцца

біцца

(метаться) кідацца

биться в припадке — біцца ў прыпадку

больной храпел и бился — хворы хроп і кідаўся

5) (чрезмерно трудиться, добиваться чего-либо) біцца

биться над разрешением вопроса — біцца над рашэннем пытання

6) (о сердце) біцца, калаціцца

7) (драться, наносить побои) біцца

разг. лупцавацца, таўчыся

8) (разбиваться) біцца

стекло бьётся — шкло б’ецца

9) страд. біцца

таўчыся

забівацца, рэзацца

калоцца

адбівацца

см. бить 1, 3, 6

биться об заклад — біцца аб заклад, ісці ў заклад, закладацца

биться как рыба об лёд — біцца як рыба аб лёд

битюг

біцюг, -га муж.