м, нескл., н.
1. Чатырнаццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «э м». Малое м.
2. Санорны, насавы, губна-губны, змычны зычны гук; можа быць мяккім і цвёрдым. Мілы, мыла.
мабілізава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад мабілізаваць.
2. у знач. наз. мабілізава́ны, ‑ага, м. Той, хто прызваны ў армію па мабілізацыі. Абучэнне мабілізаваных.
мабілізава́цца, ‑зуюся, ‑зуешся, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Мабілізаваць сябе для выканання якога‑н. задання, дасягнення якой‑н. мэты.
2. толькі незак. Зал. да мабілізаваць.
мабілізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
1. Правесці (праводзіць) мабілізацыю (у 1, 2 знач.). Бязвусым юнаком быў Антось Галамака, калі ў шаснаццатым годзе мабілізавалі яго ў царскую армію. Чарнышэвіч. Калі пачалася вайна, бацьку і Грышу мабілізавалі адразу, а Юрка астаўся ў акупацыі. Навуменка.
2. перан. Прывесці (прыводзіць) у актыўны стан для дасягнення якой‑н. мэты, выканання якога‑н. задання. Навучаны шматгадовым вопытам, Яраш усё зразумеў і .. мабілізаваў свой спакой і вытрымку. Шамякін.
[Ад фр. mobiliser.]
мабілізацы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да мабілізацыі (у 1, 2 знач.). Мабілізацыйная гатоўнасць. Мабілізацыйны план. Мабілізацыйнае прадпісанне.
мабіліза́цыя, ‑і, ж.
1. Прызыў ваеннаабавязаных запасу на абавязковую ваенную службу ў сувязі з аб’яўленнем вайны. У чатырнаццатым годзе Вінцук Адамавіч трапіў на фронт па першай мабілізацыі. Машара. // Прыцягненне, прызыў каго‑н. для выканання важнага масавага мерапрыемства. Мабілізацыя насельніцтва на барацьбу з паводкай.
2. Перавод узброеных сіл краіны з мірнага становішча ў стан гатоўнасці да вайны. Мабілізацыя арміі. // Перавод усіх галін народнай гаспадаркі на ваеннае становішча. Мабілізацыя прамысловасці.
3. перан. Давядзенне чаго‑н. да стану актыўнай гатоўнасці выканаць якое‑н. заданне. Мабілізацыя сіл. Мабілізацыя ўвагі.
[Фр. mobilisation ад лац. mobilis — рухомы.]
мабі́льны, ‑ая, ‑ае.
Здольны хутка перамяшчацца; рухомы. [Хукін:] — Хто думае наступаць, той заўсёды клапоціцца наконт разведкі: мабільнай, гібкай, разумнай, а калі трэба — дзёрзкай. Алешка.
[Ад лац. mobilis — рухомы.]
ма́быць, пабочн.
Напэўна, мусіць; відаць. Была ўжо, мабыць, дзесятая ці нават адзінаццатая гадзіна. Зарэцкі.
маг, ‑а, м.
1. Той, хто нібыта валодае тайнамі магіі; чарадзей, чараўнік. // перан. Пра чалавека, які робіць што‑н. надта лёгка і лоўка. Мы ведаем цяпер Тваё імя, Купала, Вялікіх песень маг І сэрцаў валадар. Глебка.
2. На Старажытным Усходзе — жрэц, які спраўляў рэлігійныя абрады і прадказваў будучае.
[Грэч. mágos ад перс. muğ — вогнепаклоннік.]