ёкаць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ае; незак. (разм.).

1. Утвараць кароткі і адрывісты гук.

2. Раптоўна сціскацца, заміраць ад страху, хвалявання (пра сэрца).

Ёкае сэрца.

|| аднакр. ёкнуць, -не.

|| наз. ёканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ё́каць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ё́каю ё́каем
2-я ас. ё́каеш ё́каеце
3-я ас. ё́кае ё́каюць
Прошлы час
м. ё́каў ё́калі
ж. ё́кала
н. ё́кала
Дзеепрыслоўе
цяп. час ё́каючы

Крыніцы: dzsl2007, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ёкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Абзывацца адрывістым гукам, падобным на «ёк» (звычайна пра коней). Пад камандзірам ударнай роты Чыжыкам ёкае селязёнкай рослы конь. Лупсякоў.

2. Незак. да ёкнуць (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ёкаць ’ёкаць’ (БРС, ТСБМ), ’ікаць’ (Нас., Шат., Касп., Бяльк., Яруш., Гарэц.), рус. ёкать (у розных значэннях). Гукапераймальнае (рус. ёк‑ёк). Відавочна, не звязана з ікаць (гл.). Апошняе, магчыма, кантамінавалася з ёкаць (параўн. асноўнае значэнне бел. ёкаць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ёкаць, ёкнуць разм. (пра сэрца) stíllstehen* аддз. vi (s), stócken vi (s)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

заёкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць ёкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ёкать несов. ёкаць;

се́рдце ёкает разг. сэ́рца ёкае;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ёканне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. ёкаць (у 1 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Е́каць (пра гукі авечак) (ДАБМ), да ёкаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пераёчыцца (піряёчыцца) ’напакутавацца’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і ёчыць < ёкаць/еката́ць (гл.) ’галосіць, вішчаць працяглы час’ > ’пакутаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)