шумець​2 дзеяслоў | незакончанае трыванне

Узнімацца пенай, пеніцца.

  • Піва шуміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шумець​1 дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Утвараць, рабіць шум (у 1 знач.).

    • Шуміць бор.
    • Шуміць дождж.
    • Шуміць у галаве (няясна ў думках ад стомленасці, моцнага перажывання, ап’янення).
    • У вушах шуміць (пра слыхавое раздражненне).

  2. Гучна выражаць незадаволенасць, сварыцца, крычаць.

    • Няма чаго ш. з-за дробязі.

  3. Ажыўлена абмяркоўваць што-н., рабіць прадметам усеагульнай увагі.

    • Ш. пра свае дасягненні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шуме́ць I несов.

1. в разн. знач. шуме́ть;

лес шумі́ць — лес шуми́т;

самава́р шумі́ць — самова́р шуми́т;

2. см. крыча́ць 2;

3. безл. шуме́ть;

шумі́ць у вуша́х — шуми́т в уша́х;

у галаве́ шумі́ць — в голове́ шуми́т

шуме́ць II несов. пе́ниться;

пі́ва шумі́ць — пи́во пе́нится

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

шумець 1, ‑млю, ‑міш, ‑міць; незак.

1. Утвараць, рабіць шум 1 (у 1 знач.). Мяккім маёвым лісцем шумяць бярозы. Мурашка. І шумяць над берагам Сосен гушчары, А ім адгукаюцца Нёмана бары. Русак. Дажджы растуць, шумяць над полем, Дзе я на ростанях стаю. Вярба. Варкасы зніклі. Неба пасвятлела. А мора ўсё спявала, усё шумела. А. Вольскі. На паперу становяцца самі Словы шчырыя песні тае, Што расла з маладымі садамі, Што шуміць у палях каласамі, — І таму маё сэрца пяе. Непачаловіч. // Пра пачуццё цяжкасці, болю, кружэння ў галаве, якое ўзнікае ў выніку стомленасць хваробы, ап’янення і пад. Шуміць спавітая бінтамі галава... Брыль. / у безас. ужыв. Калі [Феня] выйшла з бальніцы, не адразу зразумела, у які бок трэба ісці дадому, шумела ў галаве. Арабей. Ліда задумалася. Шумела ў галаве. Федасеенка. Андрэйку душыць гарачыня, млеюць ногі ад стомы, пачынае шумець у галаве. Кавалёў.

2. перан. Весці жывую, актыўную дзейнасць, завіхацца; выказвацца з выпадку чаго‑н. [Настаўнік:] «І не адзін такі я: шумім, круцімся, а толку няма». Колас. — Нешта ціха ў вас сёння? — А чаго асабліва шумець? Справы свае зрабілі, пара на спачын. Лынькоў. // Працякаць, ісці, адбывацца вельмі ажыўлена, бурна. Пад блакітным агнём небасхіла Пустыром увесь край выглядае... Дзе шумела жыццё — там магіла, Толькі енкі... і плач не змаўкае... Чарот. Шумяць гарачыя дэбаты. Таўбін.

3. Лаяцца, сварыцца, крычаць; гучна, адкрыта выражаць сваю незадаволенасць. — Спакайней, спакайней. Разбяромся раніцай.. Чаго шумець? Лобан. — Едзь зараз жа, — п’яны ёлуп! — шумелі на .. [Яўгена] сваякі. Новікаў.

4. перан. Разм. Шмат гаварыць, абмяркоўваць што‑н. з мэтай прыцягнення ўвагі да чаго‑н. — Аб ім [Сакольным] смела можна гаварыць і нават шумець. Кулакоўскі. Шумелі хлопцы: «Эх... шкада жанчыны!» І кожны Насту ратаваць быў рад. З. Астапенка. // Мець шырокую вядомасць, выклікаць шырокі інтарэс, прыцягваць агульную ўвагу да сябе. Справа шумела на ўвесь гарадок. Чорны. Смірніцкі расказваў неахвотна. — Увогуле, — заключыў ён, — «Медыцынскі работнік» шуміць. Шахавец.

шумець 2, ‑міць; незак.

Узнімацца пенай; пеніцца. Піва шуміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шуме́ць

1. lärmen vi, Lärm máchen; ein Geräusch verúrsachen (слабы); ráuschen vi (пра лісце); póltern vi (грукаць);

шуме́ць з прычы́ны чаго-н viel Áufregung [Lärm] máchen um etw. (A);

2. разм (сварыцца) lärmen vi, tóben vi, ein Spektákel máchen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

бузіць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Шумець, скандаліць.

  • Ціха! Хопіць б.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

адшумець дзеяслоў | закончанае трыванне

Скончыць шумець.

  • Адшумелі дажджы.
  • Адшумела вайна (пераноснае значэнне: скончылася, прайшла).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шаргацець дзеяслоў | незакончанае трыванне

Шапацець, шамацець, шумець.

  • Дрэва шаргаціць голлем па сцяне.

|| назоўнік: шаргаценне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

разбушавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

  1. Пачаць моцна бушаваць.

    • Разбушавалася непагода.

  2. Пачаць моцна шумець, буяніць (размоўнае).

    • Разбушаваўся бацька.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

расшумецца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

  1. Пачаць моцна шумець.

    • Лес расшумеўся.

  2. пераноснае значэнне: Пачаць моцна крычаць, спрачацца.

    • Дзеці расшумеліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)