Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
чэ́сны че́стный;
◊ ~нае сло́ва — че́стное сло́во;
трыма́цца на ~ным сло́ве — держа́ться на че́стном сло́ве
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чэ́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Праўдзівы, прамы і добрасумленны. Але Зайкін, чалавек чэсны, бачыў Новікава наскрозь і не паспагадаў яму.Дуброўскі.Слаўны хлопец, гэты Мікола. Сапраўдны таварыш. І чалавек чэсны.Савіцкі.// Прасякнуты праўдзівасцю, добрасумленнасцю. Чэсныя намеры. Чэсная праца.// Атрыманы ў выніку добрасумленных паводзін, адносін. Чэсны заробак.
2. Справядлівы, бездакорны ў маральных адносінах. Чэснае імя. □ [Чарнавус:] Учора, лёг, як чэсны савецкі грамадзянін, а сягоння ўстаў, бачу — нешта няладнае.Крапіва.
3. Маральна чысты, цнатлівы. [Валянціна Васільеўна:] — І Антось не вінаваты. Я чэсная перад ім, як анёл.Гроднеў.
•••
Чэснае словагл. слова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэ́сныразмéhrlich, rédlich; áufrecht;
чэ́сны чалаве́к ein Éhrenmann;
чэ́снае сло́ваÉhrenwort n -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
chaste
[tʃeɪst]
adj.
1) цно́тны, цнатлі́вы, няві́нны; чы́сты, чэ́сны
2) прысто́йны, сьці́плы
3) Figur. про́сты (у сты́лі, гу́сьце), няшма́т аздо́блены
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пачэ́сны ’ганаровы, які карыстаецца пашанай’, ’які робіць гонар каму-н.’ (ТСБМ; КЭС, лаг.; Нас.). Укр.поче́сний, поче́стний, рус.поче́стно́й, польск.poczesny, н.-луж.pocny, в.-луж.počestny, чэш., славац.počesthú, серб.-харв.по̏часни. Варыянт (магчыма, праславянскі) да прасл.čьstьnъjь < čьstь > чэсць, чэсны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
змо́ва, ‑ы. ж.
Тайнае пагадненне некалькіх асоб аб сумесных дзеяннях супроць каго‑, чаго‑н. для дасягнення пэўных палітычных мэт. Насельніцтва пачало ўсё больш і больш пераконвацца, што гэта дума з’яўляецца новай змоваю буржуазіі і самаўладства.Колас.// Тайны ўгавор, дамоўленасць. [Наталля:] Дык гэта ж і ёсць змова дваіх супроць трэцяга. Прычым, гэты трэці — чэсны чалавек.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непадку́пны, ‑ая, ‑ае.
Такі, якога нельга падкупіць; чэсны. Непадкупны чалавек. □ Кароль быў непадкупны .. і яго ў брыгадзе пабойваліся.Карпаў.Памяць — гэта непадуладны і непадкупны суддзя.Кудравец.Снягоў раскінуўшы абрус, У небе дрэмлеш непадступна, Халодны, горды, непадкупны, Чаго пакрыўдзіўся, Эльбрус?Дукса.// Які ўласцівы такому чалавеку. Неўзабаве Кірылу Арлоўскаму давялося выбірацца ад брата. Тыя, хто адчуў на сабе непадкупны характар свайго старшыні, нават ўзрадаваліся.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)