чараві́чкі, -чак, ед. чараві́чак, -чка м. боти́ночки, башмачки́;
○ вене́рын чараві́чак — бот. вене́рин башмачо́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чараві́чкі, ‑аў; адз. чаравічак, ‑чка, м.
Памянш. да чаравікі. З гары было бегчы лёгка, і здавалася, што ўвесь час яго ножкі ў чырвоных чаравічках астаюцца ззаду. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараві́кі, -о́ў, адз. чараві́к, -а́, м.
Невысокі, да шчыкалаткі і крыху вышэй, скураны абутак на шнурках.
|| памянш. чараві́чкі, -аў, адз. -чак, -чка, м.
|| прым. чараві́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чараві́чак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
чараві́чак |
чараві́чкі |
| Р. |
чараві́чка |
чараві́чкаў |
| Д. |
чараві́чку |
чараві́чкам |
| В. |
чараві́чак |
чараві́чкі |
| Т. |
чараві́чкам |
чараві́чкамі |
| М. |
чараві́чку |
чараві́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
череви́чки уменьш., мн. чараві́чкі, -чак;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
піне́ткі, -так, адз. -тка, -і, ДМ -тцы, ж.
Чаравічкі на мяккай падэшве для самых маленькіх дзяцей.
|| прым. піне́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасушы́ць, ‑сушу, ‑сушыш, ‑сушыць; зак., што.
1. Высушыць, перасушыць усё, многае. Расчыніла неба сені, Пазганяла сонца цені, Пасушыла вільгаць, росы, Распусціла ў небе косы. Колас.
2. Сушыць некаторы час. [Акцызнік:] — Можна і чаравічкі скінуць ды пасушыць, каб ногі не прэлі на пасецы, каб нагам здаравей было. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сіняво́д — нейкая расліна з паралельнымі назвамі конікі, чаравічкі (віл., Стан.). Параўн. укр. синьово́д ‘рагулькі, Delphinium L.’, якое па колеры і форме кветкі збліжаецца з синьово́д ‘птушка зімародак, Alcedo atthis L.’, што да си́ній і вода́ (ЕСУМ, 5, 239). Несумненная сувязь з сіні (гл.), спецыфічная форма кветак адлюстравана ў іншых назвах, што могуць нагадваць галаву воднай птушкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́цікі ’расліна боцікі, Aconitum L.’ (Кіс.). Ад назвы абутку — бот. Параўн. падобнае ў іншых мовах: укр. зозуліни черевички, черевички (Макавецкі, Sł. botan., 5–6), славац. pančušky (літаральна ’чаравічкі’; Махэк, Jména rostl., 47), ням. Schühlein ’Aconitum’ (літаральна ’чаравічак’; Мараль, Pflanzennam., 5 (5), 506). Расліна названа так, таму што чашалісцік нагадвае шлем або боты з шторамі (апісанне гл. Нейштадт, Определитель, 254). Краўчук, БЛ, 1975, 7, 66.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БА́СЕРМАН (Bassermann) Альберт
(7.9.1867, г. Мангейм, Германія — 15.5.1952),
нямецкі акцёр. Сцэн. дзейнасць пачаў у гар. т-ры Базеля (1889). Працаваў у буйнейшых т-рах краіны. Акцёр шырокага творчага дыяпазону. Сярод роляў: Гельмер («Нора» Г.Ібсена), Крамптан («Калега Крамптан» Г.Гаўптмана), Лір, Атэла, Мальволіо, Петручыо («Кароль Лір», «Атэла», «Дванаццатая ноч», «Утаймаванне свавольніцы» У.Шэкспіра). З 1915 акцёр-гастралёр. У 1933 эмігрыраваў у Швейцарыю, потым у ЗША. З 1913 здымаўся ў кіно: «Лукрэцыя Борджыя» (Германія), «Рапсодыя ў стылі блюз» (ЗША), «Чырвоныя чаравічкі» (Вялікабрытанія) і інш.
т. 2, с. 340
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)