«Новая аповесць аб праславутым Расійскім царстве» 1/389

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

трыдзявя́ты фольк. тридевя́тый;

у ~тым ца́рстве — в тридевя́том ца́рстве

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ца́рства

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ца́рства ца́рствы
Р. ца́рства ца́рстваў
Д. ца́рству ца́рствам
В. ца́рства ца́рствы
Т. ца́рствам ца́рствамі
М. ца́рстве ца́рствах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

неверае́мны, ‑ая, ‑ае.

Уст. Неверагодны. Цішыня невераемная. Ні гуку, ні шолаху, як у казачным царстве, у краіне вечнага змроку. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трыдзявя́ты:

у трыдзявя́тым ца́рстве фалькл. sehr weit, in der Férne

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

хілія́зм

(гр. chiliasmos, ад chilias = тысяча)

вучэнне аб тысячагадовым зямным царстве Хрыста, якое павінна наступіць перад канцом свету.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АНІ́ЙСКАЕ ЦА́РСТВА,

армянская феад. дзяржава (860—1045) са сталіцай у г. Ані (зараз Турцыя). Узнікла ў выніку аб’яднання Арменіі Багратыдамі і вызвалення ад улады Арабскага халіфата. Найбуйнейшае сярод феад. дзяржаў сярэдневяковай Арменіі, аб’ядноўвала яе большую частку. Высокага ўзроўню развіцця дасягнулі ў Анійскім царстве рамёствы і гандаль, навука, архітэктура, л-ра і мастацтва. Узмацненне феад. эксплуатацыі выклікала антыфеад. нар. рух тандракійцаў. У 10 ст. ў выніку феад. раздробленасці ў Анійскім царстве ўтварылася некалькі царстваў — васалаў Багратыдаў. У 1045 заваявана Візантыяй.

т. 1, с. 368

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

królewna

ж. каралеўна; прынцэса;

śpiąca królewna — спячая прыгажуня; прыгажуня ў сонным царстве

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Тры́дзесяць ‘многа, няпэўная колькасць’: трыдзесяць ран (БНТ, Зам.), ст.-бел. тридесятъ, тридесять, тридесеть ‘трыццаць’ (1431 г., ГСБМ), сюды ж тры‑дзесяты: у тры‑дзісятум царстве ‘ў вельмі далёкай краіне’ (маз., Сержп. Прык. і прым.), ст.-бел. тридесятый ‘трыццаты’ (ГСБМ). Захаваная несцягненая форма лічэбніка трыццаць (гл.), параўн. балг. три́десет, макед. триесет, серб. трѝдесет, славен. trîdeset, на думку Анікіна (Новое в рус. этим., 237), узыходзіць да прасл. *trьje desęte ‘трыццаць’, рана замененага формай *tri desęti ‘тс’, параўн. літ. trisdešimt, лат. trîsdešimit, літаральна ‘тры дзясятай Паводле Лукіновай (Числ., 64), падтрыманая аналогіяй да трыдзевяць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ле́та

(гр. Lethe = літар. забыццё)

рака забыцця ў старажытнагрэчаскай міфалогіі, размешчаная ў падземным царстве (Аідзе); душы памёршых, якія напіліся з яе, забывалі аб сваім зямным жыцці;

кануць у Лету — быць забытым, бясследна знікнуць.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)