хрыбе́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. хрыбе́т хрыбты́
Р. хрыбта́ хрыбто́ў
Д. хрыбту́ хрыбта́м
В. хрыбе́т хрыбты́
Т. хрыбто́м хрыбта́мі
М. хрыбце́ хрыбта́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

хрыбе́т, -бта́, М -бце́, мн. -бты́, -бто́ў, м.

1. Пазваночнік чалавека або жывёлы.

2. Спіна (разм.).

3. перан. Верхні край чаго-н.

Х. хвалі.

4. Рад гор, якія працягнуліся ў адным напрамку; горны ланцуг.

Горны х.

|| прым. хрыбто́вы, -ая, -ае і хрыбе́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хрыбе́т, -бта́ м., в разн. знач. хребе́т;

спінны́ х. — спинно́й хребе́т;

хрыбты́ хваль — хребты́ волн;

го́рны х. — го́рный хребе́т;

злама́ць х. — (каму) слома́ть хребе́т (кому)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хрыбе́т, ‑бта, М ‑бце, м.

1. Пазваночнік чалавека, жывёлы або рыбы. Поўсць на высокім хрыбце непрыгожа ўскудлачаная, брудна-бурая, а пад шыяй вісіць клоччам, як бывае вясной, калі звер ліняе. Шамякін. Абодва бакі жэраха пакрыты бліскучай серабрыстабелай луской, якая на самым хрыбце афарбавана ў шэры і нават цёмны колер. Матрунёнак. [Чабаноўскі] абапёрся на яе плячо. Ядзя абхапіла рукой яго спіну, праз тонкі шынель адчувала востры хрыбет. Асіпенка. // перан. Аснова, апора, касцяк. Магутнай партыі падмурак, Яе хрыбет і дыктатура, Яе граніт — рабочы клас. Бялевіч.

2. Разм. Спіна (у чалавека або жывёлы). Пад зялёным хмызам Церлася хрыбтом, Хмыз бязрогім, лысым Кратала ілбом [ласяня]. Калачынскі. [Андрэй:] — А я нагой у хрыбет [вартавога], а рукой на рэгулятар. Лынькоў.

3. перан. Верхні край чаго‑н. (хвалі, страхі і пад.). На страсе, на самым хрыбце, селі два белыя галубкі і сядзяць, нікуды не хочуць ляцець. Пестрак. Вецер грае на прасторы, На хрыбтах імглістых хваль. Бядуля.

4. Рад гор, якія працягнуліся ў адным кірунку; горны ланцуг. Горны хрыбет. □ Раптам шлях засланілі хрыбты Алатау, Ля падножжа — у яблынях Алма-Ата. Панчанка. Унізе зялёная даліна, кветкі, сцюдзёная вада ў шумлівай рачулцы, а ўзнімеш вочы — не верыцца: хоць смаліць сонца, а вунь на хрыбтах снегавыя шапкі. Гроднеў. Над Аюдагам — над Мядзведзь-гарою — Хрыбет увесь імглой завалакло. Караткевіч.

•••

Спінны хрыбет — пазваночнік.

Ламаць хрыбет гл. ламаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хрыбе́т м

1. анат Rückgrat n -(e)s, -e, Wrbelsäule f -, -n;

2. геал Kamm m -(e)s, Kämme, Grat m -(e)s, -e, Rücken m -s, -;

го́рны хрыбе́т Gebrgsrücken m -s, -, Gebrgskette f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БАЗАРДАРЫ́НСКІ ХРЫБЕ́Т,

гл. Паўночна-Алічурскі хрыбет.

т. 2, с. 218

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГУ́МБАЛЬТА ХРЫБЕ́Т,

горны хрыбет у Кітаі, гл. Улан-Дабан.

т. 5, с. 531

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Дарвазскі хрыбет

т. 6, с. 53

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Даурскі хрыбет

т. 6, с. 63

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Заалайскі хрыбет

т. 6, с. 483

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)