ха́рыус, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прэснаводная рыба сямейства ласосяў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ха́рыус

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ха́рыус ха́рыусы
Р. ха́рыуса ха́рыусаў
Д. ха́рыусу ха́рыусам
В. ха́рыуса ха́рыусаў
Т. ха́рыусам ха́рыусамі
М. ха́рыусе ха́рыусах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ха́рыус м., зоол. ха́риус

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ха́рыус, ‑а, м.

Прэснаводная рыба сямейства харыусавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ха́рыус

(фін. haijus, ад нарв. harr)

рыба атрада ласосепадобных, якая пашырана ў рэках Еўропы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Харыус еўрапейскі 9/208—209 (укл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

харыус звычайны

т. 16, с. 557

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ха́риус зоол. ха́рыус, -са м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тапарэ́ц ’харыус’ (гродз., Жукаў). Параўн. польск. toporek ’тс’. Падаецца яшчэ топо́р ’тс’, польск. topór ’тс’, які атрымаў назву з-за таго, што пячонка гэтай рыбы мае форму сякеры, гл. Усачова, Слав. ихт. терм., 156. Гл. таксама Брукнер, 573.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ЛАСОСЕПАДО́БНЫЯ

(Salmoniformes),

атрад касцістых рыб. 8 падатр., 28 сямействаў. Вядомы з мелавога перыяду. Пашыраны ўсюды. Прэснаводныя, прахадныя, марскія прыбярэжныя і глыбакаводныя рыбы. На Беларусі 8 відаў: рапушка еўрапейская, стронга ручаёвая, харыус звычайны (занесены ў Чырв. кнігу Беларусі), пелядзь, сіг чудскі, стронга радужная (акліматызаваныя), кумжа, корушка азёрная.

Даўж. ад 2,5 см да 1,5 м, маса да 60 кг. Некат. віды (корушкавыя) захоўваюць рэшткі хорды ў асявым шкілеце і храсток у чарапной каробцы. Плавальны пузыр, калі ёсць, злучаны са страваводам. Луска дробная, цыклоідная. У час нерасту цела некат. ласосяў набывае яркую «шлюбную» афарбоўку. Аб’ект промыслу і развядзення.

т. 9, с. 143

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)