фа́кт

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. фа́кт фа́кты
Р. фа́кта фа́ктаў
Д. фа́кту фа́ктам
В. фа́кт фа́кты
Т. фа́ктам фа́ктамі
М. фа́кце фа́ктах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

факт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Нявыдуманы, сапраўдны выпадак, падзея, тое, што адбылося на самай справе.

Сапраўдны ф.

Паведаміць факты.

Паставіць перад фактам каго-н. (перан.: становішча, калі ўжо нічога нельга змяніць).

2. часц. сцвярдж. Ужыв. са знач. так, сапраўды, бясспрэчна (разм.).

Няўжо ўсе сабраліся? — Ф.!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

факт в разн. знач. факт, род. фа́кта м.;

соверши́вшийся факт здзе́йснены факт;

общеизве́стный факт агульнавядо́мы факт;

привести́ фа́кты прыве́сці фа́кты;

◊

с фа́ктами в рука́х з фа́ктамі ў рука́х;

факт налицо́ факт у ная́ўнасці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

факт м., в разн. знач. факт;

здзе́йснены ф. — соверши́вшийся факт;

агульнавядо́мы ф. — общеизве́стный факт;

вераго́дны ф. — достове́рный факт;

прыве́сці фа́кты — привести́ фа́кты;

◊ го́лыя фа́кты — го́лые фа́кты;

гэ́та ф.! — э́то факт!;

з фа́ктамі ў рука́х — с фа́ктами в рука́х;

фа́кты — упа́ртая рэч — фа́кты — упря́мая вещь;

фа́кты гаво́раць са́мі за сябе́ — фа́кты говоря́т са́ми за себя́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

факт, ‑а, М ‑кце, м.

1. Сапраўдны, нявыдуманы выпадак, з’ява, здарэнне; тое, што адбывалася на самай справе. Падзеі, якія адбываюцца ў п’есе «Раскіданае гняздо», абапіраюцца на жыццёвыя факты. Рамановіч. // Прыклад, выпадак. [Краўчанка:] — А факты адгрузкі пустой пароды? Гэта ж усё абгрунтоўваецца .. [Берднікавым] навукова. Мікуліч. Сам факт паездкі [моладзі] на цаліну зробіць карысны ўплыў на калгаснікаў, паспрыяе ўзмацненню працоўнай актыўнасці. Дуброўскі. // Матэрыял для якога‑н. вываду, заключэння. У час вайны Даніла Мікалаевіч не аднойчы сустракаўся з фактамі, якія прывучылі яго да больш разважлівых вывадаў. Паслядовіч. Шэркас расказаў.. падрабязна і кожны свой довад пераканальна пацвердзіў фактамі. Кулакоўскі.

2. Рэальнасць, рэчаіснасць. [Доктар:] — Я рэвалюцыі чакаў і нават памагаў яе рабіць, пакуль яна не была фактам. Чорны. // Наяўнасць чаго‑н. У падмацаванне факта гэтай распусты Аленчына маці расказала некалькі прыкладаў. Колас. / у знач. вык. Разм. Пра бясспрэчную ісціну. [Янукевіч:] — Нашым механізатарам цяпер ёсць чым пахваліцца — гэта факт. Хадкевіч. [Сцяпан Пятровіч:] — У мяне двое дзяцей. І што я іх люблю — факт. Ермаловіч.

3. у знач. сцвярджальнай часціцы. Разм. Ужываецца ў значэнні: сапраўды, зразумела, бясспрэчна. [Інжынер:] — Ох, і хітр[ы] ж .. гэты Маслабоеў! Чуў, куды ён гне? Залагоджвае начальства, факт! Каршукоў.

[Ад лац. factum — зробленае.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

факт

т. 16, с. 306

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

факт м Tátsache f -, -n, Fakt m -(e)s, -en;

агульнавядо́мы факт éine állbekannte Tátsache;

вераго́дны факт éine únbestrittene Tátsache;

даказа́ць на фактах anhánd von Tátsachen bewéisen*;

грунтава́цца на фактах auf Tátsachen berúhen; sich auf den Bóden der Tátsachen stéllen;

су́мна, але́ факт tráurig, áber wahr;

◊ факты – упа́ртая рэч Tátsachen lássen sich nicht léugnen [wégleugnen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

факт

(лац. factum = зробленае)

1) сапраўдны, нявыдуманы выпадак, з’ява, здарэнне;

2) рэальнасць, рэчаіснасць, наяўнасць чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

факт юрыдычны

т. 16, с. 306

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

юрыдычны факт

т. 18, кн. 1, с. 218

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)