ушы́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ы́ецца; зак.

Звузіцца, укараціцца пры шыцці.

|| незак. ушыва́цца, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ушы́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ушы́юся ушы́емся
2-я ас. ушы́ешся ушы́ецеся
3-я ас. ушы́ецца ушы́юцца
Прошлы час
м. ушы́ўся ушы́ліся
ж. ушы́лася
н. ушы́лася
Загадны лад
2-я ас. ушы́йся ушы́йцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час ушы́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ушы́цца², -ы́юся, -ы́ешся, -ы́ецца; зак., у што (разм.).

1. З цяжкасцю пранікнуць куды-н.; залезці, схавацца ў чым-н.

У. ў натоўп.

У. ў салому.

2. перан. Сканцэнтраваць увагу на чым-н.

У. ў паперы.

|| незак. ушыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ушы́цца I сов. (сузиться или укоротиться) уши́ться

ушы́цца II сов., прям., перен., разг. (проникнуть с усилием) влезть, втеса́ться;

у. ў нато́ўп — влезть (втеса́ться) в толпу́;

у. ў чужу́ю кампа́нію — влезть (втеса́ться) в чужу́ю компа́нию

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ушы́цца ​1, ушыецца; зак.

1. Звузіцца, укараціцца пасля шыцця.

2. Прышыцца, прымацавацца пры дапамозе шыцця. Нязграбна ўшыўся рукаў.

ушы́цца ​2, ушыюся, ушыешся, ушыецца; зак.

Разм.

1. З цяжкасцю пранікнуць, уціснуцца куды‑н. Быў на гэтай вечарынцы і я. Ушыўся ў сенцах у натоўп большых, і мяне ледзь не на спінах перанеслі цераз парог. Кулакоўскі. Мы з Санькам таксама разам з усімі за сталом. Глыжка побач з бацькам ушыўся і вельмі гэтаму рады. Сяркоў. Мікодым не на жарт спалохаўся. Хацеў як ушыцца ў грамаду, каб ніхто яго не бачыў, каб не кідацца ў вочы пану каменданту. Сабаленка. // Залезці, схавацца ў чым‑н. [Міша] заўважыў у далёкім куце стадолы салому, ушыўся ў яе так, што яго зусім не відаць стала, і адразу спакойна заснуў. Чорны. Не раздумваючы больш ні секунды, .. [Крамнёў] зноў ухапіўся за стропы, напружыў апошнія сілы і мякка, нібы ў пярыну, ушыўся ў халодны вільготны мох. Шашкоў. // перан. Маскіруючы свае погляды, намеры, пралезці ў які‑н. калектыў, асяроддзе. [Галенчык:] — І Апенька паверыў кулацкаму сынку, паверыў! І памог ушыцца ў камуну! Мележ.

2. З’асяродзіцца, сканцэнтраваць увагу на чым‑н. [Камендант] зноў ушыўся ў свае паперы, да таго нецікавым яму быў гэты хлопец, якога і выклікаў ён проста так, на ўсякі выпадак. Лынькоў.

•••

Ушыцца (убрацца, пусціцца) у сабачую скуру — страціць сумленне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ушы́цца разм

1. (з цяжкасцю пранікнуць, уціснуцца куды-н) sich hinéindrängen, sich hinéinpressen, sich hinéinquetschen;

2. (засяродзіцца на чым-н) sich vertíefen (in A), sich konzentríeren

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

утача́ться ушы́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уши́ться ушы́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ушыва́цца ​1, ‑аецца; незак.

1. Незак. да ушыцца ​1.

2. Зал. да ушываць.

ушыва́цца ​2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да ушыцца ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадушы́цца², -ушу́ся, -у́шышся, -у́шыцца; зак. (разм.).

Прасякнуцца якім-н. пахам.

Прадушыўся табакай — аж сам сабе нялюбы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)