уця́ць, утну́, утне́ш, утне́; утнём, утняце́, утну́ць; уця́ў, уцяла́, -ло́; утні́; уця́ты; зак., што (разм.).

1. Адсякаючы, адразаючы, укараціць.

У. канец вяроўкі.

2. у што. Уцягнуць, увабраць унутр (галаву, шыю).

У. галаву ў плечы.

|| незак. уціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. уціна́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уця́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. утну́ утнё́м
2-я ас. утне́ш утняце́
3-я ас. утне́ утну́ць
Прошлы час
м. уця́ў уцялі́
ж. уцяла́
н. уцяла́
уцяло́
Загадны лад
2-я ас. утні́ утні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час уця́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

уця́ць I сов., разг. (отрубив, укоротить) усе́чь, обруби́ть

уця́ць II сов., обл.

1. уда́рить; хлестну́ть;

у. папру́жкай — уда́рить (хлестну́ть) ремешко́м;

2. (о насекомых) укуси́ть; ужа́лить;

мяне́ ўцяў авадзе́нь — меня́ укуси́л (ужа́лил) о́вод;

3. (начать играть на чём-л.) уда́рить;

◊ ні ўцяць ні ўзяць — хоць шаро́м покати́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уця́ць ​1, утну, утнеш, утне; утнём, утняце; зак., каго-што.

1. Абл. Ударыць, стукнуць. Уцяць папружкай. □ Іван.. узяўся абмацваць капцы, каб знайсці месца, адкуль бралі бульбу, і раптам наткнуўся на амаль поўны мяшок. — Хто б гэта мог?.. Іван ад злосці ўцяў мяшок нагой. Дуброўскі.

2. Абл. Укусіць, уджаліць (пра насякомых). На беразе раззыкаліся авадні.. Яны так і наровяць, каб уцяць. Якімовіч. А вось плоскі шэры сляпень, — той спадцішка мог падкрасціся і ўцяць балюча нават праз кашулю. Грамовіч. / у перан. ужыв. Гэты напамінак уцяў Прахора ў самае балючае месца. Зарэцкі.

3. і без дап. Разм. Пачаць іграць на якім‑н. музычным інструменце. У хаце ўцялі музыкі, ігралі кракавяк. Гурскі.

•••

Ні ўцяць ні ўзяць — а) не падступіцца; б) пуста, нічога няма.

уця́ць ​2, утну, утнеш, утне; утнём, утняце; зак., што.

Разм.

1. Укараціць, адсякаючы, адразаючы частку чаго‑н. Уцяць канец вяроўкі.

2. Уцягнуць, увабраць унутр (пра галаву, шыю і пад.). Сведка палахліва азірнуўся і, нібы чакаючы ўдару, уцяў галаву ў плечы. Лынькоў. Гаркуну і языком павярнуць не было як. Ён уцяў галаву ў плечы і, згорбіўшыся, сядзеў на лаўцы. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уця́ць​I разм (абсекчы) ábschneiden* vt, ábkürzen vt, ábschlagen* vt, ábhauen* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уця́ць​II разм абл (ударыць, хвастануць) schlágen* vt, péitschen vt;

2. (укусіць, уджаліць) stéchen* (пра насякомых);

3. гл уесці

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уціна́нне гл. уцяць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уціна́ць гл. уцяць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уця́ты ​1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад уцяць ​1 (у 1, 2 знач.).

уця́ты ​2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад уцяць ​1.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утну́ць сов., обл., см. уця́ць II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)