успе́рціся

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. узапру́ся узапро́мся
2-я ас. узапрэ́шся узапраце́ся
3-я ас. узапрэ́цца узапру́цца
Прошлы час
м. успё́рся успе́рліся
ж. успе́рлася
н. успе́рлася
Загадны лад
2-я ас. узапры́ся узапры́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час успё́ршыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

успе́рціся сов., разг.

1. опере́ться, облокоти́ться;

у. на стол — опере́ться (облокоти́ться) на стол;

2. взобра́ться;

у. на гару́ — взобра́ться на́ гору;

3. ра́но встать;

4. (на что-нибудь) напоро́ться;

у. на драцяну́ю агаро́джу — напоро́ться на про́волочное огражде́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

успе́рціся, узапруся, узапрэшся, узапрэцца; узапромся, узапрацеся; пр. успёрся, ‑перлася; зак.

Разм.

1. Абаперціся, аблакаціцца на каго‑, што‑н. Стары давалокся да стала знясілены, усцягнуўся на край лавы і ўспёрся ўпалымі грудзямі на стол. Кірэенка. Нехта зноў свіснуў, ужо трохі смялей. Чалавек адказаў яму такім жа свістам і зноў успёрся на локаць. Крапіва. — Не, мне няцяжка, — бадзёра адказвае Косцік. А самому робіцца шкада маткі. Вунь якая яна. Белая і ледзь ідзе. — Ты ўзапрыся на мяне, узапрыся, пойдзем памаленьку, — гаворыць ён. Арабей.

2. Узлезці, узабрацца куды‑н., на што‑н. Адась успёрся на [плот] і пачаў глядзець на балота пад узгоркам. Чорны.

3. Рана ўстаць. Успёрся ў такую рань. □ А заспяваюць другія пеўні — ногі самі сабой ссоўваюцца з ложка. Дзіва — і мёртвы ўстаў бы, калі стары, крэкчучы, успёрся, пачаў сноўдацца па хаце. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

успе́рціся

1. разм. (абаперціся, аблакаціцца) sich auf die [den] Éll(en)bogen stützen;

2. (узлезці, узкараскацца куды-н.) erstéigen* vt, empórsteigen* vi (s); гл. узлезці;

3. разм. жарт. (рана ўстаць) sehr früh erwáchen, sehr früh áufstehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

успіра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да усперціся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўспіра́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разм. Усперціся — пра ўсіх, многіх. Паўспіраўшыся локцямі на маленькі столік, штосьці як бы разглядалі на ім чатыры дзяўчыны. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

облокоти́ться абапе́рціся, аблакаці́цца, успе́рціся;

он сиде́л, облокоти́вшись на стол ён сядзе́ў, успёршыся на стол.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абле́гчыся, ‑ляжацца; зак.

Разм.

1. Абаперціся, усперціся. Ён [Ткачук] грузна аблёгся на наш хісткі столік, добра зацягнуўся цыгарэтай. Быкаў.

2. Прыйсці да звычайнага стану рэчаў; уладкавацца. І прыйшлі дамоў з такім пачуццём, нібы ўсё ўжо больш-менш добра, усё сяк-так абляглося, стала на сваё месца. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абаперціся, усперціся, налегчы, узлегчы, аблакаціцца, узлакаціцца

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)