урабі́ ць , ураблю́ , уро́ біш, уро́ біць; уро́ блены; зак. (разм. ).
1. што . Падрыхтаваць (зямлю) для пасеву; абрабіць.
У. агарод.
2. каго-што ў што . Вымазаць, упэцкаць.
У. рукі ў гразь.
3. што ў што . Уставіць унутр, замацаваўшы.
У. замок у дзверы.
4. што ў што . Уплесці вязаннем.
У. пяту ў панчоху.
|| незак. урабля́ ць , -я́ ю, -я́ еш, -я́ е (да 1 знач. ) і уро́ бліваць , -аю, -аеш, -ае (да 3 і 4 знач. ).
|| наз. урабля́ нне , -я, н. (да 1 знач. ) і уро́ бліванне , -я, н. (да 3 і 4 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
урабі́ ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Будучы час
адз.
мн.
1-я ас.
ураблю́
уро́ бім
2-я ас.
уро́ біш
уро́ біце
3-я ас.
уро́ біць
уро́ бяць
Прошлы час
м.
урабі́ ў
урабі́ лі
ж.
урабі́ ла
н.
урабі́ ла
Загадны лад
2-я ас.
урабі́
урабі́ це
Дзеепрыслоўе
прош. час
урабі́ ўшы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
урабі́ ць сов. , разг.
1. (землю ) обрабо́ тать, возде́ лать;
2. вы́ пачкать, испа́ чкать, изма́ зать;
у. бо́ ты ў гразь — вы́ пачкать (испа́ чкать, изма́ зать) сапоги́ в грязи́ ;
3. (вставить внутрь ) вде́ лать;
у. замо́ к у дзве́ ры — вде́ лать замо́ к в дверь;
4. (вплести вязкой ) ввяза́ ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
урабі́ ць , ураблю, уробіш, уробіць; зак. , каго-што .
Разм.
1. Падрыхтаваць зямлю для пасеву; абрабіць. [Дзед:] — Зямлі ў нас няшмат, ды без каня яе не ўробіш. Якімовіч . [Вяргейчык:] — Году не пройдзе — на папялішчах хаты вырастуць... І поле сваё ўробім. Сачанка . Забрукуем вуліцы, зямлю ўробім, як пух, машыны будуць араць і сеяць. Грахоўскі .
2. Вымазаць, упэцкаць у што‑н. Асцярожна пераступалі [людзі] праз пабітую цэглу, у цагляны пыл урабілі шэрыя халаты, рукі. Лынькоў . А можа яшчэ не абсохлі ногі, калі.. [Наста] ўрабіла іх у гразь, падпіхаючы ў рацэ ля спаленага моста калёсы? Пташнікаў .
3. Умацаваць, уставіць куды‑н., у што‑н. Урабіць замок у дзверы.
4. Уплесці вязаннем. Урабіць пяту ў панчоху.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
урабі́ ць разм.
1. (запэцкаць ) beschmí eren vt , beschmú tzen vt ;
2. гл. урабляць;
3. (уставіць куды -н. , умацаваць ) é instellen vt , é insetzen vt , é inbauen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укліні́ ць , -ню́ , -ні́ ш, -ні́ ць; -ні́ м, -ніце́ , -ня́ ць; -лі́ нены; зак. , што ў што.
Урабіць , уставіць клінам.
У. дошку ў шчыліну.
|| незак. уклі́ ньваць , -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паўро́ бліваць , ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак. , што .
Разм. Урабіць усё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
урабля́ ць , ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да урабіць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
испа́ чкать сов. запэ́ цкаць, забру́ дзіць; разг. урабі́ ць ;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)