убы́ць, убу́ду, убу́дзеш, убу́дзе; убы́ў, -была́, -ло́; убу́дзь; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшаць (у колькасці, аб’ёме і пад.).

Убыла вада ў сажалцы.

Убыў дзень.

Убыла рашучасць (знікла, аслабла).

2. (звычайна з адмоўем). Пражыць, прабыць пэўны час дзе-н.; ужыцца з кім-н.

Яны там доўга не ўбудуць — вернуцца.

З табою ніхто не ўбудзе.

|| незак. убыва́ць, -а́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убы́ць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. убу́ду убу́дзем
2-я ас. убу́дзеш убу́дзеце
3-я ас. убу́дзе убу́дуць
Прошлы час
м. убы́ў убылі́
ж. убыла́
н. убыло́
Дзеепрыслоўе
прош. час убы́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

убы́ць сов.

1. (уменьшиться) убы́ть; (о весе) уба́виться;

2. разг. (обычно с отрицанием) ужи́ться;

з табо́ю ніхто́ не ўбу́дзе — с тобо́й никто́ не уживётся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убы́ць, убуду, убудзеш, убудзе; пр. убыў, убыла, ‑ло; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшаць, убавіцца ў колькасці, аб’ёме, сіле і пад. Убыла вада ў сажалцы. Убыў дзень. // Знікнуць, аслабець. Убыла рашучасць.

2. (звычайна з адмоўем «не»). Пражыць, прабыць пэўны час дзе‑н. Парабак не ўбыў доўга на адным месцы. Чорны. // Ужыцца з кім‑н. [Старая:] — Ты вось ляжы, як пан, а я табе ўсюды спраўлюся .. З табою ж не ўбудзе ніхто. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

убыва́ць, убы́ць (паменшаць) ábnehmen* vi; zurückgehen* vi (s); sínken* vi (s) (пра ваду);

ме́сяц убыва́е der Mond nimmt ab

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

убыва́ць, ‑ае.

Незак. да убыць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

убыва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. убываць — убыць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

убыва́ць несов. (уменьшаться) убыва́ть; (о весе) убавля́ться; см. убы́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сбыть​II сов. (пойти на убыль — о воде) спа́сці, убы́ць; см. сбыва́ть​II.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Субы́чыцца ’сабрацца’ (Юрч.), субы́тчыцца ’тс’ (Юрч. СНС), ’выдаткавацца, пацярпець выдаткі’ (Нас.). Паводле Насовіча “войти, ввестись в убытки” (там жа), у тым ліку ’сабраць сродкі на выдаткі’, звязана з убыць, гл. Параўн. прыбытак, прыбыць, гл. Іншага паходжання субы́чыцца ’насупіцца, нахмурыцца, як бык’ (Гіл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)