Тройкі ‘сляды зайца’ (Мат. Гом.). Параўн. у мове паляўнічых рус. тройка ‘ўчастак зайцавага шляху, па якім звярок прайшоў туды і назад тры разы’ (Сл. охот.). Да тройка 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тро́йка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
тро́йка |
тро́йкі |
| Р. |
тро́йкі |
тро́ек |
| Д. |
тро́йцы |
тро́йкам |
| В. |
тро́йку |
тро́йкі |
| Т. |
тро́йкай
тро́йкаю |
тро́йкамі |
| М. |
тро́йцы |
тро́йках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тро́ечнік, ‑а, м.
Разм. Вучань, студэнт, які пастаянна атрымлівае тройкі за вучобу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тро́ечны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да тройкі (у 4 знач.); прызначаны для язды на тройцы. Троечны экіпаж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паме́шчыцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да памешчыка, належыць яму. Памешчыцкая гаспадарка. Памешчыцкая зямля. □ Зрэдку праносіліся памешчыцкія карэты, запрэжаныя ў тройкі або чацвёркі стаенных коней. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апла́ваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Тое, што і абплаваць. Адзін з нашай рыбацкай.. тройкі казаў, што на Свіцязі ён адчувае нейкую незвычайную лёгкасць, як ні на адной іншай вадзе, якіх ён, дарэчы, аплаваў.. нямала. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стае́нны, ‑ая, ‑ае.
Які прызначаны для выезду, на якім не працуюць (пра каня). Зрэдку праносіліся памешчыцкія карэты, запрэжаныя ў тройкі або чацвёркі стаенных коней. Гартны. Стаенны прыгажун захроп, шырока растапырыўшы ноздры, павёў вушамі і пачаў грабці нагою зямлю. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГО́ЛІКАЎ Іван Іванавіч
(6.1.1887, Масква — 31.3.1937),
рускі майстар палехскай мініяцюры. Засл. дз. маст. РСФСР (1933). Вучыўся і працаваў у іканапісных майстэрнях с. Палех, Масквы і Пецярбурга. Выкладаў у Палехскім маст. вучылішчы. На аснове традыцый строганаўскай школы жывапісу і палехскага іканапісу 18 ст. стварыў адметны стыль мініяцюрнага жывапісу тэмперай на лакавых вырабах, які вылучаецца вытанчанай дэкаратыўнасцю, дынамічнасцю: «Тройкі вясельныя», «Тры музыканты» (абедзве 1924), «Бітва» (1928), «Чырвоныя партызаны» (1935). Выконваў таксама іл. тэмперай (да «Слова аб палку Ігаравым», 1934), дэкар. пано.
т. 5, с. 324
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Пасабе́йку ’паасобку, па сабе’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ). Беларускае. Утворана ад зваротнага займенніка сябе пры дапамозе прыстаўкі па‑ і суфікса ‑к‑y (Шуба, Прыслоўе, 63) — варыянта суфікса ‑к‑i (удоўжкі, ту́такі). Інфікс ‑й‑, магчыма, пад уплывам прыслоўяў: слуц. аднэйка ’аднойчы’, глус. двойкі ’двойчы’, тройкі ’тройчы’. У іншых слав. мовах лексемы адрозніваюцца суфіксамі: рус. арханг. поособице, польск. posobkiem, w posobicy, серб.-харв. по̀себице, по̀себно, макед. посебно (укр. зосібна) ’паасобку’, польск. posobnie, posobny, н.-луж. posobicy, чэш. posobný ’па чарзе, (ісці) адзін за адным’, ст.-слав. пособь ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карэ́та, ‑ы, ДМ ‑рэце, ж.
Закрыты з усіх бакоў чатырохколы конны экіпаж на рысорах. Зрэдку праносіліся памешчыцкія карэты, запрэжаныя ў тройкі або чацвёркі стаенных коней. Гартны. Папыхваючы люлькай, гаспадар залез у карэту, і — дзіва! — коні-ткі скранулі з месца і павезлі гэтую няўклюдную цяжкую штуку з такім ездаком у дадатак. Мікуліч.
•••
Карэта хуткай дапамогі (уст.) — аўтамабіль хуткай дапамогі.
(Прыйшоўся) як вол да карэты гл. вол.
[Польск. kareta.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)