тра́ўлены

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. тра́ўлены тра́ўленая тра́ўленае тра́ўленыя
Р. тра́ўленага тра́ўленай
тра́ўленае		 тра́ўленага тра́ўленых
Д. тра́ўленаму тра́ўленай тра́ўленаму тра́ўленым
В. тра́ўлены (неадуш.)
тра́ўленага (адуш.)		 тра́ўленую тра́ўленае тра́ўленыя (неадуш.)
тра́ўленых (адуш.)
Т. тра́ўленым тра́ўленай
тра́ўленаю		 тра́ўленым тра́ўленымі
М. тра́ўленым тра́ўленай тра́ўленым тра́ўленых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тра́ўлены

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, незакончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. тра́ўлены тра́ўленая тра́ўленае тра́ўленыя
Р. тра́ўленага тра́ўленай
тра́ўленае		 тра́ўленага тра́ўленых
Д. тра́ўленаму тра́ўленай тра́ўленаму тра́ўленым
В. тра́ўлены (неадуш.)
тра́ўленага (адуш.)		 тра́ўленую тра́ўленае тра́ўленыя (неадуш.)
тра́ўленых (адуш.)
Т. тра́ўленым тра́ўленай
тра́ўленаю		 тра́ўленым тра́ўленымі
М. тра́ўленым тра́ўленай тра́ўленым тра́ўленых

Кароткая форма: тра́ўлена.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тра́ўлены I тех.

1. прич. тра́вленный; см. траві́ць I;

2. прил. тра́вленый;

~нае срэ́бра — тра́вленое серебро́;

т. ўзор — тра́вленый узо́р

тра́ўлены II мор. тра́вленный; см. траві́ць IV

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тра́ўлены ​1, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад травіць ​1.

2. у знач. прым. Апрацаваны траўленнем або атрыманы ў выніку траўлення. Траўленае срэбра. Траўлены ўзор.

тра́ўлены ​2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад травіць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

траві́ць², траўлю́, тра́віш, тра́віць; тра́ўлены; незак., што.

Таптаць (лугі, палі), з’ядаць пасевы; рабіць патраву (у 1 знач.).

Т. пасевы.

◊

Козамі сена травіць (разм., неадабр.) — рабіць лішнія расходы, разбазарваць дабро.

|| зак. патраві́ць, -траўлю́, -тра́віш, -тра́віць; -тра́ўлены і страві́ць, страўлю́, стра́віш, стра́віць; стра́ўлены.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

траві́ць¹, траўлю́, тра́віш, тра́віць; тра́ўлены; незак., што (спец.).

Апрацоўваць паверхню чаго-н. кіслатой або іншымі хімічнымі рэчывамі.

|| зак. вы́травіць, вы́траўлю, вы́травіш, вы́травіць; вы́траўлены.

|| наз. траўле́нне, -я, н.

|| прым. траві́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тра́вленный​II прич., мор. тра́ўлены; см. трави́ть​IV.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тра́вленый​II прил. (изготовленный травлением) тра́ўлены;

тра́вленое серебро́ тра́ўленае срэ́бра.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Труі́ць, труі́ці ‘труціць’ (Нас., Багушэвіч, Байк. і Некр., Янк. БП, Бес., ТС, Мат. Гом., Растарг.; кіраў., Нар. сл.; валож., Жыв. сл.), ‘вытраўляць (насякомых)’ (стрэш., Нар. словатв.): truìć prusỳ (Пятк. 3), труі́ты ‘атручваць’ (пін., Жыв. сл.), труі́цца ‘труціцца’ (ТС), ст.-бел. труити ‘труціць’ (ГСБМ). Параўн. укр. труїти ‘тс’. Да прасл. *truti, trujǫ (гл. труць), пашыранага суфіксам ‑i‑, відаць, пад уплывам асабовых форм дзеяслова. Сюды ж труі́цель, труі́целька ‘атручальнік, атручальніца’ (Нас.), тру́ены ‘траўлены’: людзі бу труеные цепер (маз., ГЧ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трава́ ’сям’я раслін Gramineae з аднагадовымі зялёнымі парасткамі і сцяблом’ (ТСБМ, Ласт., Федар. 4, Стан., Бяльк., Бес., ТС, Сл. ПЗБ), ’трава, злакі’ (Байк. і Некр.), траві́на ’асобнае каліва травы’, ’трава наогул’, ’высахлая трава’ (Юрч. Вытв., ТСБМ; мёрск., Нар. словатв.), траві́ца ’траўка’ (Гарэц.), траві́шча ’густая высокая трава’ (Жд. 2), траваюжышча ’тс’ (Юрч. Мудр.), тро́ўка ’трава’ (Растарг.; люб., Ск. нар. мовы), траві́нка ’тс’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; ТС), зборн. траўё ’крапіва, бадылле’ (Бяльк.), коньска трава ’канюшына’ (дзісн., Яшк. Мясц.). Укр., рус. трава́, стараж.-рус. трава, трѣва ’трава, сена’, польск. trawa, н.-луж. tšawa, в.-луж. trawa, чэш., славац. tráva, славен. tráva, серб. тра́ва, харв. tráva, trāvȁ, trōvȁ; макед. трева, дыял. трава; балг. трева́ ’трава’, ’зёлкі’; ст.-слав. трѣва, трава ’трава’, ’маладая зелень’, ’расліны, атожылкі’. Прасл. *trava, *trěva, утвораныя ад дзеяслова *truti. Першапачаткова *trava, *trěva — ’тое, што спажываецца’, ’корм’ > ’зялёная паша’ > ’расліны, якія выкарыстоўваюцца ў якасці пашы’ > ’трава — зялёная ці скошаная’ (Фасмер, 4, 91–92; Махэк₂, 650; Бязлай, 4, 214–215; Борысь, 640; Сной₂, 778; ЕСУМ, 5, 613). Скок (3, 494) наяўнасць паралельных праславянскіх форм тлумачыць варыянтнай мяккасцю зычнага ‑r‑ у *trěva. Гл. таксама траві́ць 1. Сюды ж травя́нік ’лякарства з траў’ (Жд. 1), травя́нка ’фарбы, прыгатаваны з травы’ (ТСБМ), травасто́й ’травяное покрыва лугоў, сенажацей, пашы’ (ТСБМ), траве́ць ’зарастаць травою, пустазеллем’ (Касп., Сцяшк. Сл.; мёрск., Нар. сл.; полац., Нар. лекс.), травяне́ць ’тс’ (ТСБМ, Гарэц.), травяні́цца ’тс’ (Юрч.), траві́ць ’лячыць травамі’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), тра́ўлены ’травяны’, тра́ўля́ны (лён) ’лён, у якім расце шмат травы, пустазелля’ (ТС), траўляны́й ’травяністы’ (стол., Нар. лекс.), травяні́сты, травяны́ ’багаты травой’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), травяно́й ’тс’ (Юрч. Вытв.), траўлі́вы ’травяністы, багаты на траву’ (ашм., Стан.), траўны́: траўное карэньне ’ядомае карэнне’ (Стан.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)