тарахце́ць, -хчу́, -хці́ш, -хці́ць; -хці́м, -хціце́, -хця́ць; -хці́; незак. (разм.).

1. Утвараць рэзкія раскацістыя гукі.

Матор тарахціць.

2. перан. Хутка, гучна, несупынна гаварыць; балбатаць.

|| наз. тарахце́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тарахце́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. тарахчу́ тарахці́м
2-я ас. тарахці́ш тарахціце́
3-я ас. тарахці́ць тарахця́ць
Прошлы час
м. тарахце́ў тарахце́лі
ж. тарахце́ла
н. тарахце́ла
Загадны лад
2-я ас. тарахці́ тарахці́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час тарахцячы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тарахце́ць несов., разг.

1. тарахте́ть;

2. перен. (без умолку говорить) тарахте́ть, тарато́рить, треща́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тарахце́ць, ‑хчу, ‑хціш, ‑хціць; незак.

Разм.

1. Утвараць рэзкія раскацістыя гукі. У Петрыкаве пяюць пеўні, гаўкаюць сабакі, тарахціць, лапоча матор матацыкла. Сачанка. Сям-там скрыпеў журавель або тарахцела круцёлка над студняй. Брыль. Па бруку тарахцелі падводы і зварочвалі ў браму рынку. С. Александровіч.

2. перан. Хутка, гучна, несупынна гаварыць; балбатаць. Не пераставаў .. [Тарас Іванавіч] тарахцець і тады, калі селі за стол. Колас. — Мы з Чэрыкава. А вы здалёку? — тарахцела .. [Юля]. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турчэ́ць

‘тарахцець, татахкаць, цвыркаць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. турчу́ турчы́м
2-я ас. турчы́ш турчыце́
3-я ас. турчы́ць турча́ць
Прошлы час
м. турчэ́ў турчэ́лі
ж. турчэ́ла
н. турчэ́ла
Загадны лад
2-я ас. турчы́ турчы́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час турчучы́

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

затарахце́ць, ‑хчу, ‑хціш, ‑хціць; зак.

Разм. Пачаць тарахцець. // Пратарахцець. Затарахцеў трактар і змоўк. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турча́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -чы́ць; незак. (разм.).

1. Утвараць характэрныя для жаб гукі.

У балоце турчаць жабы.

2. Тарахцець (пра гукі машын у час работы).

Трактары турчаць усю ноч.

|| наз. турча́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рухавічо́к, ‑чка, м.

Памянш. да рухавік (у 1 знач.); невялікі рухавік. Ля клуба перастаў тарахцець рухавічок. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тарара́хтаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Тое, што і тарахцець. Тарарахтаў поезд па незнаёмаму беламу стэпу. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тарахте́ть несов., разг.

1. тарахце́ць, леската́ць;

2. (говорить без умолку) трашча́ць, лапата́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)