тара́ніць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. тара́ню тара́нім
2-я ас. тара́ніш тара́ніце
3-я ас. тара́ніць тара́няць
Прошлы час
м. тара́ніў тара́нілі
ж. тара́ніла
н. тара́ніла
Дзеепрыслоўе
цяп. час тара́нячы

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тара́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак., што.

1. Біць тараном² (у 1 знач.).

2. Разбіваць або прабіваць чым-н.

3. Ісці на таран² (у 4 знач.).

4. Прарываць фронт праціўніка прыёмам тарана² (у 5 знач.).

|| зак. пратара́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (у 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тара́ніць несов., в разн. знач. тара́нить;

т. сце́ны крэ́пасці — ист. тара́нить сте́ны кре́пости;

т. самалёт во́рага — тара́нить самолёт врага́;

т. абаро́ну праці́ўніка — тара́нить оборо́ну проти́вника

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тара́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., што.

1. Біць, удараць тараном ​2 (у 1 знач.). Тараніць крапасныя сцены. // Біць, удараць якім‑н. прадметам, прыладай як тараном.

2. Разбіваць або прабіваць наскрозь чым‑н.

3. Наносіць праціўніку ўдар корпусам баявой машыны. Тараніць самалёт ворага. // без дап. Пайсці на таран (у 3 знач.).

4. Прарываць фронт праціўніка прыёмам тарана (у 4 знач.). Тараніць абарону праціўніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тара́ніць rámmen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Тара́ніць 1 ’біць, удараць тараном або корпусам баявой машыны’ (ТСБМ), ’біць, разбіваць цэпам перавязь у снапоў дзела лепшага абмалоту’ (Нас., Байк. і Некр.). Апошняе значэнне Насовіч (Нас., 633) звязваў з таран 2 (гл.), на якім грунтуецца і літаратурнае слова, магчыма, запазычанае з рус. тара́нить.

Тара́ніць 2 ’вешаць рыбу для сушкі’ (Ян.). Параўн. укр. дыял. тара́нити ’выбіраць рыбу з невада’. Адсубстантыўны дзеяслоў ад тара́н 1, гл.

Тара́ніць 3 ’несці’ (Юрч.), тара́ніцца жарт. ’ісці’ (Юрч. Вытв.). Відаць, пераноснае ўжыванне тараніць 1, якое суадносіцца з тарнаваць 2 ’малаціць перагорнутыя неразвязаныя снапы’ (гл.), або скарочанае з тарабаніць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пратара́ніць гл. тараніць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пратара́ньваць, -аю, -аеш, -ае; незак., што.

Тое, што і тараніць (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тара́нить несов.

1. біць, прабіва́ць, тара́ніць;

2. ав., воен. тара́ніць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прытара́ніць ’прынесці, прыцягнуць’ (рагач., Мат. Гом.). Рус. притара́нить ’прынесці, прыцягнуць што-небудзь цяжкае’. Да тара́ніць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)