Талаш Васіль Ісакавіч

т. 15, с. 400

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пажалкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак.

Абл. Пашкадаваць аб чым‑н. — Эх, стрэльбы добрай няма ў мяне! — пажалкаваў дзед Талаш. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сала́ш, ‑а, м.

Абл. Будан. Дзед Талаш ведаў у пушчы мазырскіх лясоў спрытна пабудаваныя салашы, дзе летам мелі прыпынак смалакуры. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здрыгану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Заставіць здрыгануцца; скалануць. Прылажыўся дзед Талаш, і гулкі стрэл здрыгануў лясную глухмень. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гуза́сты, ‑ая, ‑ае.

З вялікімі гузамі. Дзед Талаш падняў вочы на.. каржакаваты гузасты дуб з магутнымі лапамі, як бы чакаючы адказу на свае сумненні. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глухме́нь, ‑і, ж.

Разм.

1. Глуш, глухамань. Прылажыўся дзед Талаш, і гулкі стрэл здрыгануў лясную глухмень. Колас.

2. перан. Цішыня. У лесе глухмень. Ціха ў бары. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падазва́ць, падзаву, падзавеш, падзаве; падзавём, падзавяце; зак., каго.

Жэстам, голасам папрасіць наблізіцца. Дзед Талаш ціха падазваў да сябе двух чалавек з свае каманды — Купрыянчыка і Нупрэя. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазбы́ць, ‑збуду, ‑збудзеш, ‑збудзе; зак., каго-што.

Збавіцца, вызваліцца ад каго‑, чаго‑н.; зжыць што‑н. Цяпер дзед Талаш — вольны казак. Ён пазбыў свой цяжкі клопат. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павыпо́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Выпараць усіх, многіх або ўсё, многае. Павыпорваць лісянят з нораў. □ Дзед Талаш, павыпорваў [гузікі з белымі арламі] і замяніў іх сваімі саматужнымі, паляшуцкімі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

катэгары́чны, ‑ая, ‑ае.

Рашучы, безумоўны, неаспрэчны. Катэгарычнае рашэнне. Катэгарычнае патрабаванне. □ — Вам усім трэба сысці з дому, — катэгарычным тонам заявіў дзед Талаш, — так, трэба сысці. Колас.

•••

Катэгарычнае суджэнне гл. суджэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)