та́йна

прыслоўе, утворана ад прыметніка

станоўч. выш. найвыш.
та́йна - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

та́йна, -ы, мн. -ы, тайн і -аў, ж.

1. Тое, што хаваецца ад іншых, што вядома не ўсім; сакрэт.

Захаваць тайну.

Ваенная т.

2. Тое, што яшчэ не пазнана; нявыяўленая ўнутраная сутнасць з’явы, прадмета.

Тайны прыроды.

3. Тое, чым чалавек яшчэ не авалодаў.

Т. галактыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

та́йна

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. та́йна та́йны
Р. та́йны та́йн
Д. та́йне та́йнам
В. та́йну та́йны
Т. та́йнай
та́йнаю		 та́йнамі
М. та́йне та́йнах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

та́йна I сущ., ж. та́йна

та́йна II нареч. та́йно; негла́сно; см. та́йны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

та́йна та́йна, -ны ж.; таямні́ца, -цы ж.;

держа́ть в та́йне трыма́ць у та́йне (у таямні́цы);

посвяща́ть в та́йну адкрыва́ць та́йну;

вое́нная та́йна вае́нная та́йна;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

та́йна ​1, ‑ы, ж.

1. Тое, што хаваецца, адрываецца ад іншых, што вядома не ўсім; сакрэт. Ваенная тайна. Тайна перапіскі. □ І раптам .. [Вера] поўнасцю зразумела, што Ніна не хоча раскрываць тайны, не давярае ёй, і слёзы крыўды бліснулі на вачах. Мікуліч. Усе свае дзеянні піянеры вырашылі трымаць да часу ў тайне ад дарослых. Курто.

2. Тое, што яшчэ не пазнана, неразгадана; скрытая ўнутраная сутнасць з’явы, прадмета. Тайны будовы матэрыі. Тайны палярнага ззяння. □ Перад чалавекам стаяць яшчэ мільёны неразгаданых тайн прыроды, жыцця і смерці. Лынькоў. Выгнаць тайны акіяна — Вось імкненне іх [вучоных] і план. А. Александровіч. // Тое, чым чалавек яшчэ не авалодаў. Кожную вольную хвіліну [Аляксандра Іванаўна Клімава] выкарыстоўвае для таго, каб глыбей пранікнуць у тайны драматычнага мастацтва. «Маладосць». Люба спазнала тайну граматы. Чытаць — гэта было таксама вялікай асалодай. Кудраўцаў.

та́йна ​2, прысл.

Скрытна ад іншых. Пакідаю я тайна пад час развітання Разам з сэрцам жывыя надзеі свае... Бачыла. Слёзы людскія, слёзы людскія!.. Тайна ліліся, адкрыта ліліся. Падалі долу гарачым дажджом. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

та́йна​I ж разм гл таямніца

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

та́йна​II прысл разм gehéim, héimlich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

тайна

Том: 33, старонка: 173.

img/33/33-173_1002_Тайна.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Та́йна ’сакрэт; тое, што яшчэ не пазнана, неразгадана’ (ТСБМ; 1913 г., КСНН; Ласт., Некр. і Байк.), ’таямніца’ (Бяльк., Вруб.), сюды ж суфіксальныя дэрываты з той жа самай семантыкай та́йносць (ТС), та́йнысьць (Бяльк.), ст.-бел. тайна ’таямніца’ (канец XV ст., КГС). Укр. та́йна, таїна́, та́йня, рус. та́йна ’таямніца’, стараж.-рус. та́ина ’тс’, польск. старое паэт. tajnia, в.-луж. tayeṅo, ’выгляд, прытворства’, tajenje ’таямніца’, серб.-харв. tȃjna, славен. tajna ’тс’, ст.-слав. таина ’тс’. Да прасл. *tajьna < *taj, якое, у сваю чаргу, з *tajiti, гл. таіць; параўн. укр. ота́й, пота́й ’употайкі’, серб.-харв. старое tȃj, tȁja, tāja ’таямніца’, чэш. taj ’таямніца; невядомае’ + ‑ьna, аналагічна *vojna (аб суфіксе, але без кантынуантаў *taj‑ гл. Слаўскі, SP, 1, 137). Наяўнасць гістарычных паралеляў і дэрыватаў адназначна сведчаць на карысць спрадвечнасці наймення. Параўн. тайба, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)