сіламо́ц

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
сіламо́ц - -

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

сіламо́ц прысл кніжн mit Gewlt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Сіламо́ц ‘сілком, гвалтам, прымусам’ (Гарэц., Ласт.), ‘вытрымка, сіла волі’ (Сцяшк. Сл.), сіламо́ццю ‘сілком, прымусам’ (Нас., Бяльк., ТС, Нар. лекс., Пятк. 2), сіломо́ць ‘сілаю’ (ТС), сіламо́ццем ‘сілком’, ‘праз сілу’ (Ян., Мат. Гом.), сіламоцце ‘сіла, насілле’ (Нас.). Да сіла і моц (гл.). Рытарычная фігура з двух аднолькавых па семантыцы слоў, з якіх апошняе лічыцца запазычаным. Параўн. аднак укр. силомі́ць ‘сілком’, для якога ўзнаўляецца зыходнае спалучэнне з сила і *(й)міти ‘узяць’ (ЕСУМ, 5, 230–231), што на фоне беларускіх слоў падаецца верагодным, параўн. асабліва дзеяслоў сілуме́ць ‘сваволіць’ (Сцяшк. Сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сілуме́ць ‘сваволіць’ (Сцяшк. Сл.). Гл. сіламоц.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Сыраме́ць, сыромі́ть ’амаль дарма’ (Сл. Брэс.). Відаць, да наступнага слова (гл.) або дэфармаванае пад яго ўплывам сіламо́ц (гл.), параўн. дзеяслоў сілуме́ць ’сваволіць’ (Сцяшк. Сл.) і ўкр. сіломі́ць ’сілком, гвалтам’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

force

[fɔrs]

1.

n.

1) сі́ла f.

by force — сіламо́ц, сілко́м, сі́лаю, гва́лтам

2) гвалт -у, прыму́с -у m.

3) сі́ла f., дзе́яньне n. (зако́ну)

to come into force — увайсьці́ ў сі́лу; стаць зако́нным, дзе́йным

to remain in force — застава́цца ў сі́ле, дзе́яць

4) Phys. сі́ла f.

the force of gravitation — сі́ла прыцягне́ньня

2.

v.t.

1) змуша́ць, прымуша́ць, прынука́ць, прысіля́ць, няво́ліць

2) забіра́ць сі́лаю

3) навя́зваць сі́лаю

4) узло́мваць (замо́к, дзьве́ры)

5) шту́чна прысьпе́шваць рост расьлі́наў

6) выціска́ць (усьме́шку, сьлязу́)

7) гва́лціць, гвалтава́ць (жанчы́ну)

by force of — пры дапамо́зе чаго́, праз што

by force of arms — сі́лай збро́і

by force of habit — у вы́ніку звы́чкі, праз звы́чку

forces — вае́нныя сі́лы (а́рмія, авія́цыя і флёт)

- in force

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)