1. Раптам успомніць пра што‑н.; раптоўна заўважыць памылку, недагляд і пад. Было ўжо далёка за поўнач, калі першай схамянулася Наташа: «Гулянне гуляннем, а мне пара і дадому».Хадкевіч.— Не, стой! — раптам схамянулася .. [Наталька], — можа тваёй маці нічога не трэба гаварыць.Чорны.— А венікаў зноў не нарэзаў, — схамянуўся Антось.Аношкін.
2. Выйсці са стану нерухомасці, задуменнасці, падхапіцца, здрыгануцца. І тут Іван трывожна схамянуўся — толькі цяпер да ягонай свядомасці дайшоў трывожны сэнс цішыні.Быкаў.Нечакана зазвінеў званок — Юновіч схамянуўся, убачыў, што ідзе да школы: адтуль ужо гурмою высыпалі на вуліцу дзеці.М. Стральцоў.// Набыць здольнасць разважаць; прыйсці ў сябе; ачомацца. [Карніцкі:] — Вы, таварышы, ведаеце, каго можаце прапусціць у самы лагер? Схаменяцеся, ды позна будзе!Паслядовіч.І схамянуцца не ўправіліся, як полымя ўхапілася ўжо за суседняе гумно.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схамяну́ццаразм.
1. (успомніць) sich plötzlich (éines ándern) besínnen* [erínnern];
ён схамяну́ўся, што … es fiel ihm plötzlich ein, dass …;
2. (здрыгануцца) zusámmenzucken vi (s), zusámmenfahren*vi (s), áuffahren*vi (s)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Схамяну́цца ’раптам успомніць, заўважыць памылку’, ’падхапіцца, здрыгануцца’ (ТСБМ), ’спахапіцца, апамятацца’ (Нас., Касп., Растарг., Янк. 3., Сержп.), ’супакоіцца, сціхнуць’ (паст., Сл. ПЗБ), ’страпянуцца’ (Нар. Гом.), схамыну́тысь ’адумацца, апамятацца’ (Клім.). Параўн. укр.схаменутися ’тс’. Узыходзіць да *sъ‑xa‑menǫti sę (Мяркулава, Этимология–1983, 62), паводле ЕСУМ (5, 490), з с.-в.-ням.schamen, schëmen ’саромецца’. Гл. хамянуцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ахамяну́ццасов., см.схамяну́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
схамяна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак.дасхамянуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)