Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
су́мны, -ая, -ае.
1. Які адчувае сум, смутак; маркотны, а таксама які выражае сум, смутак.
С. чалавек.
Сумныя вочы.
Мне сумна (у знач.вык.).
2. Які мае ў сабе штон. сумнае, поўны суму.
Сумнае апавяданне.
У казцы многа сумнага (наз.).
3. Які выклікае, наводзіць сум, смутак.
Сумная дарога.
|| наз.су́мнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́мны
1. ску́чный; тоскли́вый; гру́стный;
2. плаче́вный;
~нае стано́вішча — плаче́вное положе́ние;
~ныя вы́нікі — плаче́вные результа́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́мны, ‑ая, ‑ае.
1. Які адчувае сум, смутак; смутны, маркотны. Надзя .. была сумная і сядзела моўчкі, у яе сёння была непрыемная размова з бацькам.Шахавец.// Які мае схільнасць смуткаваць. [Веры Антонаўне] ўспамінаўся першы муж — сумны дома і апатычны на рабоце.Карпаў.
2. Які выражае сум, смутак. [Вера] выходзіць з машыны. Бледная, з вялікімі сумнымі вачыма.Мікуліч.Джыавані хацеў сказаць, што ён павінен быў сустракаць чалавека, але, зірнуўшы на сумныя твары сваіх блізкіх, прамаўчаў.Лынькоў.— Мо недзе прыпыніліся яны [сыны], Салодка спяць, а сумны матчын голас Хіба ўстрывожыць светлыя іх сны?Кірэенка.// Жалобны, смутны. Вось сумнае наша застолле — Старыя, малыя сышліся, І пара да самае столі Стаіць над жалобнаю місай.Вітка.
3. Які мае ў сабе што‑н. сумнае; поўны суму. Паплылі думкі, сумныя, адчайныя, нейкія недарэчныя.Гамолка./узнач.наз.су́мнае, ‑ага, н.Разам з усім станоўчым, радасным, што сустракалі [дэлегаты] ў сваім падарожжы, было нямала і сумнага.Брыль.// Які праходзіць у смутку, суме; бязрадасны, цяжкі. Сумнае дзяцінства. □ Два лёсы — новы і стары; сённяшняе жыццё як процілегласць сумнаму мінуламу.Перкін.// Непрыемны, прыкры. Сумныя весткі. □ Я стаў перад сумным фактам: многае з таго, што раней пісалася, прыйшлося абмінуць, у кніжку не ўключыць.Скрыган.[Рыма:] — Я з сумнаю навіною да вас...Гартны.
4. Які выклікае, навявае сум, смутак. Тракт сумны загушкаў Паэта ў дарозе. Прыпынак. І — Пушкін Ужо на Лучосе.Калачынскі.Узышоў месяц і ліў над зямлёй сваё сумнае серабрыстае святло.В. Вольскі.
5. Які выклікае нуду; нецікавы. Ніколі раней .. [Маша] не чула ад .. [Васіля] гэткіх слоў і лічыла чалавекам сухаватым, .. сумным у жыцці.Шамякін.На момант работа здалася Ларысе сумнай і непатрэбнай.Даніленка.
6. Заганны, нядобры; ганебны. Сумная слава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́мны
1. lángweilig;
2. (якісумуе) tráurig, míssgestimmt;
3. (напрпра вынік) kläglich, beklágenswert
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сумны, невясёлы, нярадасны, бязрадасны, сумотны, смутны, засмучаны, маркотны, замаркочаны, журботны, нудны, тужлівы, горасны, жалобны, жаласны, жаласлівы, няўцешны, панылы, пануры; хаўтурны (разм.); жалосны (абл.); чорны, цёмны, змрочны, хмурны, пахмурны, хмуры, пахмуры, спахмурнелы, схмурнелы, нахмураны, меланхалічны, мінорны (перан.) □ як хмара, як пад зямлёй, не ў гуморы
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
приско́рбныйсу́мны;
приско́рбный слу́чайсу́мны вы́падак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хандра́, -ы́, ж.
Маркотны, сумны настрой; туга.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
огорчённый засму́чаны, су́мны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
журлі́вы, -ая, -ае.
Сумны, маркотны.
Журлівая песня.
|| наз.журлі́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)