сугне́й, -я, мн. -і, -яў, м. (неадабр.).
Пануры чалавек, нелюдзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сугне́й
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сугне́й |
сугне́і |
| Р. |
сугне́я |
сугне́яў |
| Д. |
сугне́ю |
сугне́ям |
| В. |
сугне́я |
сугне́яў |
| Т. |
сугне́ем |
сугне́ямі |
| М. |
сугне́ю |
сугне́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сугне́й м., разг. бирю́к, бу́ка, нелюди́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сугне́й, ‑я, м.
Нелюдзень, дзіклівы, пануры чалавек. Жонка яго чакала трэцяга дзіцяці, ён жа [Ракуцька] стаў, як сугней, угнуў галаву і ўсё маўчаў, маўчаў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сугне́й ’нелюдзень, дзіклівы, пануры чалавек’ (ТСБМ, Сцяшк., Бір. Дзярж.; чырв., З нар. сл.), сугне́д ’тс’ (карэліц., Нар. лекс.), сугне́т ’тс’ (Сцяшк. Сл.). Конфікснае ўтварэнне су- + ‑й ад гне́сці, гняту (гл.); сугнед і сугнет утвораны ад асновы прэзенса з узнаўленнем этымалагічнага ‑е‑ пад націскам. Да семантыкі параўн. гне́сца ’скнарнічаць, быць скупым для самога сябе’ (Гарэц.). Іншага паходжання, відаць, сагне́й ’зняважліва пра сагнутага, гарбатага’ (Варл.), якое да сагнуцца, гл. гнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mruk
м.
1. разм. маўчун; мамрук;
2. сугней
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Мы́рма ’нелюдзень, сугней’, ’маўчун’ (клец., Нар. лекс.; капыл., Жыв. сл.), капыл. ’злосная асоба’ (Нар. словатв.). У выніку перастаноўкі мр > рм з мымра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ню́ня ’негаваркі чалавек’ (Сл. ПЗБ), ’маўклівы, скаваны ў рухах чалавек’ (міёр., З нар. сл.), ’сугней (у размове з дзецьмі)’ (ТС), ’плакса’ (Яўс.), ню́нька ’тс’ (Сл. ПЗБ), ’не надта разумны’ (полац., Нар. лекс.), укр. ню́ня ’плакса’, нюня́вий ’плаксівы’, рус. нюня ’разява, мямля, сугней; плаксівая жанчына’, нюня, нюнька ’лялька, пішчалка з явару’ (смал.), польск. niunia, niuńka ’мямля, разява; недацёпа на выгляд’, чэш. ňuma (< ňuňa) ’тс’. Гукапераймальнае, параўн. нюні (гл.) і іншыя т. зв. дзіцячыя словы (Махэк₂, 402).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нелюди́мка ж. нелюдзі́мка, -кі ж., не́людзень, -дня м.; дзіклі́вая, -вай ж.; сугне́й, -не́я м.; мармо́ль, -ля м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нелюди́м нелюдзі́м, -ма м., не́людзень, -дня м.; (дикий, застенчивый человек) дзіклі́вы, -вага м.; (угрюмый) сугне́й, -не́я м.; мармо́ль, -ля м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)