Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спрыт (род. спры́ту) м.
1. (в движениях) ло́вкость ж., прово́рство ср., увёртливость ж.;
2. (в работе) ло́вкость ж., сноро́вка ж.;
3. изворо́тливость ж., оборо́тистость ж., оборо́тливость ж., проны́рливость ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спрыт, ‑у, М спрыце, м.
1. Дасканаласць, умельства. [Хлопцы] абсядалі дзядзьку Алеся з усіх бакоў і сачылі за спрытам яго рук, уменнем не траціць дарэмна ніводнага руху.Кулакоўскі.
2. Фізічная лоўкасць, паваротлівасць; хуткасць у рухах. Салому цяпер скідвалі проста на ток, рабіць было лёгка і зручна, усе трое [Хоня, Міканор і Алёша] як бы хвалілася спрытам адзін перад адным.Мележ.Ведай — лесаруба цяжкая работа. Трэба спрыт і дужасць смольны лес валіць.Хведаровіч.[Станіслаў] паставіў чамаданы і, са спрытам юнака пераскочыўшы плот, падбег да грушы.Скрыпка.// Уменне, майстэрства (у якой‑н. галіне). Так майстар, вопытам багаты, І спрыт і веды ўсе свае У школе хлопцам і дзяўчатам Для славы іх перадае.Астрэйка.Раённыя кіраўнікі заўважылі гаспадарскі спрыт Пракопа Касянка, і райком партыі вырашыў пусціць яго на павышэнне.Сабаленка.[Язэп] заўважыў, што Іван Мацвеевіч мае вялікі спрыт у гутарцы.Бядуля.// Здатнасць, схільнасць да чаго‑н. На рыбу .. [дзядзька] меў нейкі асаблівы спрыт.С. Александровіч.[Падлоўчы] ўспамінаў .. свае маладыя кавалерскія гады, свой жывы і гарачы нораў, свой спрыт да паненак.Колас.
3. Абаротлівасць, уменне ўладжваць справы; здольнасць знаходзіць выхад з любога становішча. Там, дзе не хапае ведаў, выратоўвае спрыт напалам з нахабствам.Лобан.— Ну хто б падумаў, што столькі здагадлівасці і спрыту можа быць у школьніка, — пазіраючы на Косціка, гаварыла Наста.Пальчэўскі.Патрэбна шмат поту і спрыту, Каб цэнты на хлеб наскрабці.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрытм Fértigkeit f -, Gewándtheit f -, Geschícklichkeit f -, Geschíck n -(e)s; Fíndigkeit f - (знаходлівасць); Geríebenheit f - (увішнасць)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Спрыт ‘дасканаласць, умельства’, ‘фізічная лоўкасць, паваротлівасць, хуткасць у руках’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ), ‘кемлівасць’ (Ласт.), спры́тны, спры́тнасць (Касп., Байк. і Некр., Гарэц., Сцяшк., Сл. ПЗБ, ТС). З польск.spryt, sprytny (Кюнэ, Poln., 99 з літ-рай), якое выступае ў польскай мове з XVIII ст. як запазычанне з франц.esprit ‘дух; задума, розум; здольнасць, талент і да т. п.’; гл. Брукнер, 510; Борысь, 571. Ужо Карскі (Белорусы, 146) сумняваўся ў этымалогіі, прапанаванай упершыню Ліндэ, схіляючыся да выказанай раней Міклашычам (266) думкі пра сувязь з прыць (гл.). Мартынаў (Лекс. Палесся, 16–17) звязвае з гоц.sprauto ‘хутка’, чаму пярэчыць Смулкова (Бел.-польск. ізал., 118–119), якая бачыць тут налажэнне значэнняў розных па паходжанні слоў — паланізмаў спрыт, спрытны і прыткі, прытны (гл.). Гл. таксама Фасмер, 3, 391–392; Булахаў, Бел. мова, 57.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акрабаты́зм, -у, м.
Спрыт, дасканаласць у выкананні гімнастычных практыкаванняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уме́льства, -а, н.
Уменне, спрыт, здольнасць рабіць што-н. з вялікім майстэрствам.
У. рук.
У. кухара.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)