спех, -у, м. (разм.).

Паспешлівасць, спешка.

У такой справе трэба без спеху.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спе́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. спе́х
Р. спе́ху
Д. спе́ху
В. спе́х
Т. спе́хам
М. спе́ху

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спех (род. спе́ху) м., разг. спех;

◊ (гэ́та) не к спе́ху — (э́то) не к спе́ху

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спех разг. спех, род. спе́ху м.;

э́то не к спе́ху з гэ́тым мо́жна не спяша́цца, гэ́та не к спе́ху.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спех, ‑у, м.

Разм.

1. Паспешлівасць, спешна. Усё гэта (гранаты, соль, медыкаменты) спраўна, без лішняга спеху складалася ў апарожненыя пітоны. Брыль. Прабач, не паспеў ён [чалавек] у спеху з табою як след развітацца. Сіпакоў.

2. у знач. прысл. спе́хам. Паспешліва, вельмі хутка. Можна, сказаць: .. «Спехам паеў і падаўся ў дарогу». Скрыган. [Сотнікаў] выпусціў запар тры камяні, немец, ухіляючыся, спехам страляў. Быкаў.

•••

Не к спеху — не патрабуецца спешна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спех м. разм. Éile f - (паспешнасць, спешка); Hast f (шпаркасць, паспешлівасць) Überéilung f - (неабдуманасць); Hétze f -, Hetzeréi f - (мітусня, беганіна);

◊

гэ́та не к спеху damít hat es kéine Éile; damít hat es éine gúte Wéile

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Спех ‘паспешлівасць, спешка’ (ТСБМ, Бяльк., Барад.), ‘поспех, спор’ (Нас., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), ‘хуткасць, поспех’ (ТС). Параўн. укр. спіх, рус. спех, успе́х, польск. śpiech, в.-луж., н.-луж., чэш. spěch, славац. spech, славен. spẹh ‘паспешлівасць; працвітанне’, балг., макед. спех, ст.-слав. спѣхъ ‘паспешлівасць, прага’. Прасл. *spěxъ. Да спець (гл.). Параўн. лац. spēs, мн. л. spērēs ‘чаканне; надзея’. У праславянскай чакалася б *spěs‑; канчатковае ‑x тлумачыцца аналогіяй: *spěxъ: *spěti, як *grěxъ: *grěti; гл. Фасмер, 3, 734 з літ-рай; Сной₁, 700; Шустар-Шэўц, 1138–1139.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Hatz

f -, -en

1) паляўн. цкава́нне

2) спех, спе́шка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Тарапа́т ’спех, таропкасць’ (Барад.), сюды ж тарапа́ты ’нявытрыманы, прыдзірлівы’ (Сцяшк. Сл.), ’дурнаваты’ (люб., Сл. ПЗБ). Гл. торап, тарапіцца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Напярэ́спяхі ’навыперадкі’ (зэльв., Жыв. сл.), на‑піраспехі ’наперагонкі, хто каго перагоніць у чым-небудзь’ (Нік., Оч.). Ад незафіксаванага *пярэспех ад спех ’спешка’, гл. спяшацца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)