скры́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.
Чатырохструнны смычковы музычны інструмент высокага тэмбру.
Сола на скрыпцы.
◊
Першая скрыпка —
1) вядучая скрыпка ў аркестры;
2) пра чалавека, якому належыць галоўная, уплывовая роля ў чым-н.
|| прым. скрыпі́чны, -ая, -ае.
С. клас.
○
Скрыпічны ключ (спец.) — знак на нотным радку, які ўстанаўлівае вышыню і назву высокага гуку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
скры́пка ж. скри́пка;
◊ ігра́ць пе́ршую ~ку — игра́ть пе́рвую скри́пку;
ігра́ць другу́ю ~ку — игра́ть втору́ю скри́пку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
скры́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Самы высокі па тэмбру і дыяпазону чатырохструнны смычковы музычны інструмент. Настаўнік зняў са сцяны скрыпку, настроіў сяк-так струны і пачаў вадзіць па іх смыкам. Колас. З дынаміка паплылі меладычныя гукі скрыпкі. Ваданосаў.
•••
Іграць першую скрыпку гл. іграць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скры́пка ж муз Géige f -, -n, Violíne [vĭo-] f -, -n;
ігра́ць на скры́пцы Violíne [vĭo-] [Géige] spíelen;
пе́ршая скры́пка (музыкант) Prímgeiger m -s, -, érste Géige;
◊ гра́ць пе́ршую скры́пку die érste Géige spíelen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Скры́пка 1 ‘смычковы музычны інструмент’ (ТСБМ, Ласт., Шат., Байк. і Некр., Др.-Падб., Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ). Рус. скри́пка, укр. скри́пка, польск. skrzypce ‘скрыпка, ліра’. Звязана з скрыпе́ць (гл.; Фасмер 3, 658; Борысь, 555). Інакш аб словаўтварэнні Шанскі (КЭСРЯ, 413): ад скрипа — варыянт ж. р. да скрип ‘выклічнік, што азначае скрыпенне’ з суф. ‑к(а). Варбат (Этимология–1981, 20) выводзіць ад *skripati ‘хутка рухацца’, што звязана з хуткімі рухамі смычка, параўн. ням. Geige ‘скрыпка’ і дыял. geigen ‘рухаць узад і ўперад, туды-сюды’.
Скры́пка 2 ‘венцер, рыбалоўная прылада ў выглядзе конуса або рэшата для зімняй лоўлі’ (чач., Жыв. НС; кір., Нар. сл.; Браім, Рыбалоўства), бучы або крыпкі ‘пляцёныя або зробленыя з лучыны конусы, якія апускаюцца ў палонкі’ (Меер Крыч.). Відаць, ад скрыпка 1 паводле знешняй формы; параўн., аднак, скрыпіца ‘кошык’ (гл.), што выяўляе сувязь з крыпаць ‘блытаць’ (гл.), г. зн. ‘плясці’, параўн. скрыпа́ны ‘неўпарадкаваны’ (ігн., Сл. ПЗБ), скрыпа́цца ‘зблытацца’ (там жа), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
violin
[,vaɪəˈlɪn]
n.
скры́пка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Скрыпі́ца ‘кошык’ (Бяльк.). Гл. скрыпка 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скри́пка муз. скры́пка, -кі ж.;
◊
игра́ть пе́рвую скри́пку ігра́ць пе́ршую скры́пку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Violíne
[vi-]
f -, -n скры́пка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Fíedel
f -, -n скры́пка (танная)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)