Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
све́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам усярэдзіне, якая служыць для асвятлення і іншых мэт.
Стэарынавая с.
Паставіць свечку ў царкве.
Запаліць свечку з водарам ядміну.
Сувенірная с.
2. Прыстасаванне для запальвання чаго-н. (спец.).
Запальныя свечкі рухавіка (у рухавіках унутранага згарання).
3. Медыцынскі прэпарат у выглядзе невялікай капсулы.
4. Прамы ўзлёт, круты пад’ём уверх (спец.).
5. Плямка тлушчу ў варыве.
С. ў супе.
|| прым.све́чачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
све́чкав разн. знач.све́чка, -кі ж.;
стеари́новая све́чка стэары́навая све́чка;
прописа́ть све́чкимед. прапіса́ць све́чкі;
◊
ни бо́гу све́чка ни чёрту кочерга́погов. ні бо́гу све́чка ні чо́рту качарга́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
све́чкаж.
1. свеча́, све́чка;
стэары́навая с. — стеари́новая свеча́ (све́чка);
2.тех. свеча́;
запа́льная с. — запа́льная свеча́;
3.эл. свеча́;
ля́мпачка на 150 ~чак — ла́мпочка в 150 свече́й;
4.мед. свеча́;
прапіса́ць ~кі — прописа́ть све́чи;
◊ са ~кай не знайсці́ — днём с огнём не найти́;
прыйсці́ ~кі тушы́ць — прийти́ к ша́почному разбо́ру;
ні бо́гу с. ні чо́рту качарга́ — погов. ни бо́гу све́чка ни чёрту кочерга́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
све́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Рмн. ‑чак; ж.
1. Палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам усярэдзіне, якая служыць для асвятлення. Стэарынавая свечка. □ Куча саломы ляжала ў адным куце, у другім — гарэла самаробная васковая свечка.Шамякін.Шура чыркнуў запалку і паднёс трапяткі жоўты агеньчык спачатку да Валодзевай свечкі, пасля запаліў сваю.Арабей.
2. Адзінка вымярэння сілы святла. Увечары ў новай Пракопавай хаце ярка гарэла вялікая электрычная лямпачка — у сто пяцьдзесят свечак.Ермаловіч.
3. Медыцынскі прэпарат у выглядзе тлушчавай палачкі, які выкарыстоўваецца пры лячэнні гемарою і пад. Гемараідальныя свечкі.
4. Назва некаторых прыстасаванняў для запальвання гаручай сумесі. Запальныя свечкі рухавіка.
5.(звычайназдзеясл.: «даць», «рабіць»). Вертыкальны пад’ём, узлёт уверх (мяча, самалёта і інш.). Футбаліст даў свечку. □ Урга злёгку, пужаючы, даў свечку. Потым апусціўся на пярэднія ногі і затанцаваў.Караткевіч.//узнач.прысл.све́чкай. Проста ўверх, вертыкальна. Мяч час ад часу свечкай узлятае над сеткай.Даніленка.
•••
Ні богу свечка, ні чорту качарга — пра пасрэднага чалавека, які не вызначаецца здольнасцямі да чаго‑н.
Прыйсці свечкі тушыцьгл. прыйсці.
Са свечкай не знойдзешгл. знайсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
све́чкаж
1. Kerze f -, -n, Licht n -es, -er;
ёлачныя све́чкі (Chríst)báumkerzen [k-] pl;
васко́вая све́чка Wáchslicht n, Wáchskerze f -;
2.элуст (кандэла) Kérze f;
ля́мпачка на 40 све́чакустéine Lámpe von 40 Kérzen;
3.тэх Kérze f -;
све́чка запа́львання Zündkerze f;
4.мед Stúhlzäpfchen n -s, -, Zäpfchen n, Suppositórium n -s, -ri¦en і-ria
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
свечка
Том: 31, старонка: 118.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Све́чка ‘палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам у сярэдзіне, якая служыць для асвятлення’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Бяльк.), ‘капелька тлушчу на паверхні вадкай стравы’ (смарг., паст., лаг., в.-дзв., Сл. ПЗБ; Барад.; рас., Шатал.), свяча́ ‘свечка’ (Нас., Ласт.), свеча́ ‘свечка’, ‘прамы сук у сасны’ (ТС), сві́чкі ‘перыяд ад каляд да вадохрышча’ (Сл. Брэс.), све́чнік ‘падсвечнік’ (Ласт., ТСБМ), сьве́чня ‘тс’ (Ласт.), свеча́к ‘светач’ (лях., Сл. ПЗБ). У большасці гаворак ужываецца памяншальная форма ад свяча; параўн. укр.свіча́, рус.свеча́, ст.-рус.свеча, польск.świeca, в.-луж.swěca, н.-луж.swěča, чэш.svíce, славац.svieca, серб.-харв.свијећа, славен.sveča, балг.свещ, макед.све́ка. Прасл.*světja ад асновы *svet‑; гл. Фасмер, 3, 576; Махэк₂, 596, Сной₁, 622. Параўноўваюць з ст.-інд.svetyás ‘белы, светлы’, svetyá; гл. Уленбек, 323; Траўтман, 311; гл. яшчэ БЕР, 6, 545–546; Шустар-Шэўц, 1384–1385; Борысь, 622.
