раё́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Частка тэрыторыі, мясцовасць, што вылучаецца паводле якіх-н. асаблівасцей, прыкмет.
Прамысловы р.
Паўночныя раёны краіны.
Р. засухі.
2. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе вобласці, краю, рэспублікі або ўнутры вялікага горада.
Лагойскі р.
Першамайскі р. горада Мінска.
3. Адміністрацыйны цэнтр, а таксама галоўныя ўстановы такой адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі (разм.).
Быў я ў раёне на нарадзе.
4. Месца, якое прылягае да чаго-н., размешчана вакол чаго-н.
Жыць у раёне вакзала.
5. Пра сельскую мясцовасць (разм.).
Бацькі жывуць на раёне.
|| прым. раённы, -ая, -ае (да 2, 3 і 5 знач.).
Р. цэнтр.
Раённае начальства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раён, ‑а, м.
1. Частка тэрыторыі, якая складае адзінае цэлае ў якіх-небудзь (эканамічных, геаграфічных і пад.) адносінах. Прамысловы раён. Раёны крайняй Поўначы. // Частка населенага пункта, вызначаная паводле якіх‑н. прыкмет. Рабочы раён. Жылы раён. Заводскі раён.
2. Месца, прастора, у межах якіх адбываецца якое‑н. дзеянне або на якое распаўсюджваецца дзеянне чаго‑н. Раён абследавання. Раён затаплення. Раён дзеяння партызанскай брыгады. // чаго. Месца, якое прылягае да чаго‑н., размешчанае вакол чаго‑н. Жыць у раёне вакзала. □ Вялікую перспектыву для беларускай хімічнай прамысловасці адкрываюць буйныя запасы нафты ў раёне Рэчыцы. «Звязда».
3. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў СССР у складзе вобласці, краю, рэспублікі, аўтаномнай вобласці, аўтаномнай акругі або ўнутры вялікага горада. Эльбрускі раён Кабардзіна-Балкарскай АССР. Фрунзенскі раён горада Мінска. □ Бумажковы абсталяваліся жыць у Дрыбінскім раёне, у вёсцы Куляшова, Чарняўскага сельсавета. Чорны. // Разм. Адміністрацыйны цэнтр, галоўныя ўстановы такой адзінкі дзяржаўнай тэрыторыі. [Старшыня:] — Я сёння ў раён падскочу з Авяр’янам. Райком выклікае. Пасяўная падыходзіць. Пташнікаў. [Апанаса] паслалі ў раён на курсы механікаў і трактарыстаў. Кавалёў. // Разм. Пра сельскую мясцовасць. Працаваць на раёне. □ За трыма суседнімі столікамі сядзелі мужчыны і хлопцы, вопратка якіх сведчыла, што яны з раёна, з вёскі. Навуменка.
[Фр. rayon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раён м., в разн. знач. райо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
раён м
1. (адміністрацыйная адзінка) Rayon [rɛ:´jõ:] m -s, -s; Bezírk m -(e)s, -e (у горадзе);
2. (мясцовасць) Gebíet n -(e)s, -e, Gégend f -, -en; вайск Ábschnitt m -(e)s, -e, Ráum m -(e)s, Räume, Beréich m -(e)s, -e;
эканамі́чны раён Wírtschaftsgebiet n -(e)s, -e;
рабо́чы раён Árbeiterviertel n -s, -;
раён дзе́яння Wírkungsbereich m;
каменнаву́гальны раён Stéinkohlenrevier [-vi:r] n -s, -s;
раён баявы́х дзе́янняў Kámpfgebiet n, Kámpfraum m;
умацава́ны раён beféstigter Ábschnitt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
раён
(фр. rayon, ад лац. radius = прамень)
1) частка тэрыторыі, цэласная ў якіх-н. адносінах (напр. жылы р., прамысловы р.);
2) месца, прастора, на якую распаўсюджваецца пэўнае дзеянне (напр. р. затаплення, р. баявых дзеянняў);
3) адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Беларусі, Расіі і некаторых іншых краінах (напр. Мінскі р., Навагрудскі р.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Га́нцавіцкі раён Га́нцевичский райо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Гарадо́цкі раён Городо́кский райо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Глу́скі раён Глу́сский райо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Бялы́ніцкі раён Белы́ничский райо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Бяро́заўскі раён Берёзовский райо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)