Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пы́хнуцьсов., однокр. пыхну́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пы́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1.Аднакр.да пыхкаць.
2. Раптоўна і хутка заняцца агнём. Агонь .. [Падбярэцкі] расклаў адным махам — смалякі пыхнулі, як порах.Пташнікаў.Дасталі запалкі, падпалілі сухі ядловец, і касцёр адразу пыхнуў.Дубоўка.// Раптоўна загарэцца, засвяціцца ярчэй. Падышла дзяўчынка, высыпала з прыполу на вуголле шматкі бяросты. Ярка пыхнула полымя.Хомчанка.// Хутка і моцна пачырванець. Твар Казіміра зноў пыхнуў чырванню.Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пы́хнуць, пыхце́цьгл. пыхкаць
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пы́хкаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Утвараць гукі, выпускаючы пару, газ.
Пыхкае паравоз.
2. Выпускаць час ад часу дым (пры курэнні).
П. люлькай.
|| аднакр.пы́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні́.
|| наз.пы́хканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пыхну́тьсов., однокр.пы́хнуць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Распрыхну́цца, роспрыхну́цца ’разарвацца, аддзяліцца’ (ТС). Да пры́хнуць ’пыхнуць, дзьмухнуць’ (ТС), гл. прыхаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́ўхнуць ’пыхнуць, лопнуць’: порхаўка пэўхне, як на яе паступіш (маст., Сл. ПЗБ). імітатыўны дзеяслоў, у аснове гукаперайманне *пэўх! < пух!, гл. пу́хаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нішкну́ць ’маўчаць’ (Ян.), ні чхні́, ні шкні́ ’загад маўчаць’ (лоеў., Полымя, 1978, 5, 255), укр.ни́шкнути ’маўчаць’, рус.нишкну́ть, ничкну́ть, ничхну́ть, ни́шнуть ’тс’. Цёмнае слова, несумненна звязанае з ні́шкам, ’цішком, моўчкі’ (гл.). Паводле Фасмера (3, 77), з ні і шы́каць; у такім выпадку формы з ‑чх‑ — вынік народнаэтымалагічнага збліжэння з чыха́ць, чхаць, параўн. чхну́ць ’пыхнуць’: Сядзі і ні чхні, каб цябе ніхто і ні чуў! (Бяльк.), а формы з ‑чк‑, магчыма, з чыкаць ’цікаць’ (Бяльк.).